Wódz zawołany

John Churchill, pierwszy ks. Marlborough, pochodził z ubogiej rodziny szlacheckiej.

Publikacja: 22.08.2008 18:14

Wódz zawołany

Foto: bridgeman art library

Red

Urodził się w 1650 roku. Jego ojciec walczył w wojnie domowej po stronie Karola I Stuarta, za co po straceniu monarchy zwycięzcy odebrali mu cały majątek. Ale starsza siostra Arabella została kochanką Jakuba Stuarta, ks. Yorku, późniejszego króla Anglii, co zapewniło mu wspaniałą przyszłość.

John postanowił zostać żołnierzem. Dzięki poparciu siostry przyjęto go do regimentu ks. Yorku i wysłano do Tangeru w Afryce Północnej. Tam w 1668 roku walczył z doskonałymi arabskimi jeźdźcami w trudnym, półpustynnym terenie. Po dwóch latach służby wrócił do Anglii i poświęcił się karierze dworskiej. Ks. Yorku bardzo go lubił i polecił swojemu starszemu bratu, królowi Karolowi II. Jednak romans z kochanką króla zmusił Churchilla do ponownego wyjazdu na kontynent.Ponieważ w tym czasie Anglia była sojuszniczką Francji, Churchill bił się w szeregach armii francuskiej pod rozkazami jednego z najlepszych dowódców wszech czasów, marszałka de Turenne.

Odznaczył się w bitwach pod Sinzheim i Entzheim w 1674 roku, za co otrzymał osobiste podziękowania od Ludwika XIV. Monarcha mianował go podpułkownikiem regimentu piechoty. Dzięki temu Churchill poznał strukturę najlepszej podówczas armii na świecie. Spotkał też kilku dowódców francuskich, z którymi miał potem walczyć. Po powrocie do kraju został pułkownikiem regimentu Dragonów Króla. W 1676 roku ożenił się z piękną Sarą Jennings, dwórką młodszej córki ks. Jakuba Anny Stuart. Małżeństwo jeszcze mocniej związało go z następcą tronu. Gdy w 1685 roku Jakub II założył koronę Anglii, Churchill został jego doradcą. Walczył jako zastępca dowódcy sił królewskich przeciwko rebelii ks. Montmoutha, nieślubnego syna Karola II, i sprawił, że uzurpator poniósł klęskę. Jednak nawet Churchilla raził katolicki fanatyzm Jakuba II. Anna Stuart, protestantka, żona księcia duńskiego, pokłóciła się z ojcem.

Sara i jej mąż stanęli po jej stronie, przeciwko królowi. Zapłacili za to niełaską, ale zyskali wdzięczność i przyjaźń przyszłej monarchini Anglii. Jakub II odebrał Churchillowi stanowiska, ale nie usunął go z wojska, ponieważ nie mógł znaleźć lepszego dowódcy.

W 1689 roku wybuchła tzw. chwalebna rewolucja – władzę w Anglii przejął protestant Wilhelm III Orański. Jego żona Maria była starszą siostrą Anny. Churchill zdradził Jakuba II i przeszedł do obozu zwycięzcy, czym znacząco przyczynił się do upadku Stuartów. W nagrodę został mianowany earlem Marlborough i dowódcą wojsk angielskich we Flandrii. Wilhelm Orański był zaciętym wrogiem Ludwika XIV. Rozpoczęła się długa wojna Francji przeciw Lidze Augsburskiej, czyli koalicji Anglii, Holandii, Austrii i Hiszpanii. Churchill we Flandrii zyskał wielkie uznanie jako doskonały żołnierz i dobry dyplomata.

Wydawało się, że stoi u szczytu kariery, ale w 1692 roku nagle pozbawiono go wszystkich tytułów i wtrąconodo londyńskiej twierdzy Tower pod pretekstem spiskowania z obalonym Jakubem II. Prawdziwym powodem upadku był jednak konflikt Anny Stuart z królową. Dopiero w 1695 roku wypuszczono go i pozwolono wrócić na dwór. Ponieważ Anna Stuart stała się następczynią tronu (Wilhelm i Maria nie mieli dzieci), Marlborough stał się potrzebny. Przywrócono mu wszystkie tytuły, a w 1698 roku mianowano generał-kapitanem armii angielskiej, czyli zastępcą głównodowodzącego. Wilhelm Orański zdawał sobie sprawę, że tylko Marlborough może pokierować ograniczoną Anną i przejąć obowiązki przywódcy w obliczu rysującego się kolejnego starcia z Francją.

Gdy w 1702 roku wybuchła wojna o sukcesję hiszpańską, Anna Stuart była już królową Anglii, Szkocji i Irlandii, Sara Marlborough jej najbliższą przyjaciółką, a Marlborough dowodził siłami angielskimi wysłanymi na kontynent. Radził sobie znakomicie: stoczył cztery zwycięskie bitwy (pod Blenheim /Höchstädt, Ramillies, Oudenarde i Malplaquet) i zdobył 30 fortec francuskich. Po wojnie, wskutek rosnącej niechęci królowej i intryg na dworze, zrezygnował z dowodzenia armią.

Zmarł w 1722 roku na wylew.

Przez wielu historyków uważany jest za najwybitniejszego brytyjskiego dowódcę wszech czasów, uwielbianego przez żołnierzy, szanowanego przez wrogów.

Jego podwładny, kapitan Robert Parker, napisał: „Ks. Marlborough nigdy nie stoczył bitwy, której by nie wygrał, ani nie rozpoczął oblężenia miasta, którego by nie zdobył”.

Urodził się w 1650 roku. Jego ojciec walczył w wojnie domowej po stronie Karola I Stuarta, za co po straceniu monarchy zwycięzcy odebrali mu cały majątek. Ale starsza siostra Arabella została kochanką Jakuba Stuarta, ks. Yorku, późniejszego króla Anglii, co zapewniło mu wspaniałą przyszłość.

John postanowił zostać żołnierzem. Dzięki poparciu siostry przyjęto go do regimentu ks. Yorku i wysłano do Tangeru w Afryce Północnej. Tam w 1668 roku walczył z doskonałymi arabskimi jeźdźcami w trudnym, półpustynnym terenie. Po dwóch latach służby wrócił do Anglii i poświęcił się karierze dworskiej. Ks. Yorku bardzo go lubił i polecił swojemu starszemu bratu, królowi Karolowi II. Jednak romans z kochanką króla zmusił Churchilla do ponownego wyjazdu na kontynent.Ponieważ w tym czasie Anglia była sojuszniczką Francji, Churchill bił się w szeregach armii francuskiej pod rozkazami jednego z najlepszych dowódców wszech czasów, marszałka de Turenne.

Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Historia
Archeologia rozboju i kontrabandy
Materiał Promocyjny
Transformacja w miastach wymaga współpracy samorządu z biznesem i nauką