Urodził się w 1650 roku. Jego ojciec walczył w wojnie domowej po stronie Karola I Stuarta, za co po straceniu monarchy zwycięzcy odebrali mu cały majątek. Ale starsza siostra Arabella została kochanką Jakuba Stuarta, ks. Yorku, późniejszego króla Anglii, co zapewniło mu wspaniałą przyszłość.
John postanowił zostać żołnierzem. Dzięki poparciu siostry przyjęto go do regimentu ks. Yorku i wysłano do Tangeru w Afryce Północnej. Tam w 1668 roku walczył z doskonałymi arabskimi jeźdźcami w trudnym, półpustynnym terenie. Po dwóch latach służby wrócił do Anglii i poświęcił się karierze dworskiej. Ks. Yorku bardzo go lubił i polecił swojemu starszemu bratu, królowi Karolowi II. Jednak romans z kochanką króla zmusił Churchilla do ponownego wyjazdu na kontynent.Ponieważ w tym czasie Anglia była sojuszniczką Francji, Churchill bił się w szeregach armii francuskiej pod rozkazami jednego z najlepszych dowódców wszech czasów, marszałka de Turenne.
Odznaczył się w bitwach pod Sinzheim i Entzheim w 1674 roku, za co otrzymał osobiste podziękowania od Ludwika XIV. Monarcha mianował go podpułkownikiem regimentu piechoty. Dzięki temu Churchill poznał strukturę najlepszej podówczas armii na świecie. Spotkał też kilku dowódców francuskich, z którymi miał potem walczyć. Po powrocie do kraju został pułkownikiem regimentu Dragonów Króla. W 1676 roku ożenił się z piękną Sarą Jennings, dwórką młodszej córki ks. Jakuba Anny Stuart. Małżeństwo jeszcze mocniej związało go z następcą tronu. Gdy w 1685 roku Jakub II założył koronę Anglii, Churchill został jego doradcą. Walczył jako zastępca dowódcy sił królewskich przeciwko rebelii ks. Montmoutha, nieślubnego syna Karola II, i sprawił, że uzurpator poniósł klęskę. Jednak nawet Churchilla raził katolicki fanatyzm Jakuba II. Anna Stuart, protestantka, żona księcia duńskiego, pokłóciła się z ojcem.
Sara i jej mąż stanęli po jej stronie, przeciwko królowi. Zapłacili za to niełaską, ale zyskali wdzięczność i przyjaźń przyszłej monarchini Anglii. Jakub II odebrał Churchillowi stanowiska, ale nie usunął go z wojska, ponieważ nie mógł znaleźć lepszego dowódcy.
W 1689 roku wybuchła tzw. chwalebna rewolucja – władzę w Anglii przejął protestant Wilhelm III Orański. Jego żona Maria była starszą siostrą Anny. Churchill zdradził Jakuba II i przeszedł do obozu zwycięzcy, czym znacząco przyczynił się do upadku Stuartów. W nagrodę został mianowany earlem Marlborough i dowódcą wojsk angielskich we Flandrii. Wilhelm Orański był zaciętym wrogiem Ludwika XIV. Rozpoczęła się długa wojna Francji przeciw Lidze Augsburskiej, czyli koalicji Anglii, Holandii, Austrii i Hiszpanii. Churchill we Flandrii zyskał wielkie uznanie jako doskonały żołnierz i dobry dyplomata.
