- Przed II wojną jedna trzecia mieszkańców tego miasta to byli Żydzi – przypomina prof. Dariusz Stola, dyrektor Muzeum POLIN. - Przez getto warszawskie przeszło prawie pół miliona ludzi, nie tylko Żydów warszawskich, ale też Żydów z okolicznych miejscowości i deportowanych. Warszawa jest jedynym miastem w Europie, które miało dwa powstania przeciwko III Rzeszy – to w getcie, które wybuchło 19 kwietnia w 1943 roku i powstanie warszawskie w 1944 roku.
Edukacyjna akcja Żonkile jest organizowana po raz czwarty w Warszawie i innych miastach. Żonkile symbolizują pamięć, szacunek i nadzieję. Związane są z postacią Marka Edelmana, ostatniego przywódcy Żydowskiej Organizacji Bojowej, który w każdą rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim dostawał te kwiaty od anonimowej osoby. Sam również co roku, 19 kwietnia składał pod Pomnikiem Bohaterów Getta bukiet żółtych kwiatów – często były to właśnie żonkile.
Ewa Budek - pomysłodawczyni akcji żonkile, specjalistka ds. programów kulturalnych w Muzeum POLIN tłumaczy, że jej inspiracją był Dzień Pamięci obchodzony 11 listopada w krajach Wspólnoty Narodów, m.in. w Wielkiej Brytanii, upamiętniający poległych w wojnach. Tam Dzień Pamięci bywa nazywany Dniem Maka (Poppy Day) od czerwonych maków, które ludzie przypinają powszechnie jako wyraz hołdu dla tych, którzy oddali życie za ojczyznę.
19 kwietnia premierę będzie miał także film „Nie było żadnej nadziei” w reż. Kamy Veymont, wyprodukowany przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN specjalnie na 73. rocznicę powstania w getcie (na stronie www.polin.pl o godz. 12.30). Opowiada on o przebiegu powstania i pokazuje historię oraz motywy walczących, łącząc materiały archiwalne z Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, Shoah Foundation i Filmoteki Narodowej z animacją Michała Rusinka.
– To pierwsza próba w Polsce opowiedzenia historii dokumentalnej taką metodą – mówi reżyserka. - Bohaterowie animacji, m.in. Marek Edelman, Mordechaj Anielewicz, czy Tosia Altman, zostali wykreowani na podstawie zdjęć. Staraliśmy się działać na emocje, wybierając kamienie milowe z historii, żeby młodzi ludzie dowiedzieli się, na czym polegało i jak dramatyczne było powstanie w Getcie Warszawskim.
