Pomogliśmy im odejść z honorem. Powstanie w getcie warszawskim

Była to pierwsza próba zbrojnego oporu Żydów przeciw niemieckiemu terrorowi i bestialstwu w okupowanej Europie. Do dzisiaj historyków dzieli spór o to, ilu było żydowskich powstańców, jak byli wyposażeni i do jakich organizacji należeli. Najważniejsze jest jednak, że ci nieliczni (ok. 1 tysiąca), słabo uzbrojeni i głodni ludzie stawili bohaterski opór blisko 2 tysiącom niemieckich żołdaków pod dowództwem Gruppenführera SS Jürgena Stroopa.

Powstanie w getcie warszawskim

Foto: PAP

Polem tej bitwy była niewielka dzielnica żydowska, która zajmowała zaledwie fragment obecnego warszawskiego Śródmieścia, Żoliborza i Woli. A mimo to zdobycie tego skrawka miasta zajęło niemieckim grenadierom pancernym, kawalerzystom SS, żandarmom, żołnierzom lekkiej artylerii i saperom Wehrmachtu wspartym przez Łotyszy aż 27 dni. Choć są i historycy uznający, że walki trwały nawet około sześciu tygodni, od 19 kwietnia do 5 czerwca.

Czytaj więcej

Historia

Raport Stroppa, zamek z kluczem i buty ofiar z getta

Naukowcy z Muzeum Getta Warszawskiego pokażą artefakty odnalezione podczas prac archeologicznych...

Powstanie w getcie warszawskim i raport Stroopa

16 maja 1943 r. jako ostatni dzień powstania to wymysł Stroopa, który uznał, że wysadzenie tego dnia Wielkiej Synagogi na Tłomackiem jest „wspaniałym” aktem końcowym „wielkiego niemieckiego heroizmu”. Tymczasem od 8 maja do 5 czerwca powstańcy jeszcze bronili się w ruinach dzielnicy żydowskiej.

W raporcie sporządzonym dla Heinricha Himmlera Stroop zapisał, że po stronie niemieckiej było 16 zabitych i 85 rannych. Kłamał tak samo, jak z datą kończącą walki. Wywiad AK doliczył się w tym czasie aż 86 zabitych i 420 rannych Niemców.

Niezależnie od tego, jak wysokie były straty niemieckie, opór warszawskich Żydów musiał wzbudzić zdumienie w Berlinie. Zaledwie kilkuset bojowników z ŻOB i ŻZW tak długo wytrzymało uderzenie sił niemieckich wspartych 15 samochodami pancernymi i działami przeciwpancernymi. Użyte przez Niemców środki wskazują, że potraktowali żydowskie powstanie z ogromną powagą.

Dziwi, że pojawiają się jeszcze opinie, że likwidacja warszawskiego getta była zwykłą akcją policyjną. To była regularna bitwa miejska, w której nie obowiązywały żadne zasady humanitarne. Niemcy brutalnie łamali wszystkie zasady prawa wojennego zawarte w IV konwencji haskiej z 1907 r. Zresztą nie po raz pierwszy. Od początku okupacji Polski nie przestrzegali wyrażonego w art. 43 regulaminu haskiego nakazu przestrzegania prawa wewnętrznego obowiązującego na ziemiach okupowanych oraz art. 46, który chronił życie ludzi, ich sferę duchową i ekonomiczną. Artykuł 50 zakazywał im pozbawiać życia kogokolwiek, a w szczególności w ramach odpowiedzialności zbiorowej.

Czytaj więcej

Historia

W stolicy budują już Muzeum Getta Warszawskiego

W stolicy Polski rusza budowa Muzeum Getta Warszawskiego przy ulicy Siennej. Będzie ono kosztował...

Powojenna amnezja niemieckich oprawców

To, co Niemcy robili w Polsce, było skrajnym bezprawiem. Skażeni narodowym socjalizmem rodacy Goethego, Beethovena, Bacha, Schillera, Kanta, Hegla, Leibniza i Heideggera przeobrazili się w najbardziej zwyrodniałych rzeźników, degeneratów i bezmyślnych oprawców.

Po wojnie ogarnęła ich narodowa amnezja. Jak pisał Zbigniew Herbert:

„Oprawcy śpią spokojnie sny mają różowe,

poczciwi ludobójcy którym już wybaczyła

krótka pamięć ludzka – obcy i plemieńcy…”.