Spór o Westerplatte nie wstrzymuje działań muzeum

Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej prof. Grzegorz Berendt ogłosił w trakcie konferencji prasowej, że Muzeum „jest uprawnione do realizacji inwestycji budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 na mocy obowiązującej decyzji Wojewody Pomorskiego, zezwalającej na realizację części inwestycji w zakresie działki 68 obr. 0062 na polu bitwy Westerplatte". Jego zdaniem prawo własności tej działki przeszło na Skarb Państwa 28 sierpnia 2020 roku, czyli w dniu, w którym decyzja Wojewody stała się ostateczna. Prof. Berendt uważa, że Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, w ramach wydanego 16 września wyroku, nie dokonał zwrotu prawa własności na rzecz gminy miasta Gdańska.

Kolejny spór o to miejsce wybuchł, gdy 16 września NSA wypowiedział się w sprawie Westerplatte. Władze miasta orzekły, że odebrana samorządowi działka z pomnikiem Obrońców Wybrzeża na Westerplatte wraca w posiadanie Gdańska. Decyzja Naczelnego Sądu Administracyjnego jest prawomocna i ostateczna. Przedstawiciele gdańskiego samorządu zapowiadają, że zgodnie z powstałym stanem prawnym przyszłoroczną uroczystość upamiętniającą bohaterską obronę Westerplatte będzie mogło zorganizować ponownie Miasto Gdańsk.

Czytaj więcej

Samorząd

Gdańsk wygrał sądową batalię o Westerplatte

Naczelny Sąd Administracyjny utrzymał w mocy korzystny dla samorządowców wyrok dotyczący działki przejętej pod budowę Oddziału Muzeum II Wojny Światowej.

Miasto od początku kwestionowało decyzję Wojewody Pomorskiego i Ministra Rozwoju, zgodnie z którą działka z pomnikiem została przejęta przez Skarb Państwa. Miejscy prawnicy wskazywali na ewidentne błędy oraz niewypełnienie wszystkich zobowiązań, jakie na inwestora nakłada tzw. specustawa. Podobnymi wadami prawnymi – ich zdaniem, obciążone były decyzje wydawane następnie kolejno przez: Wojewodę Pomorskiego, a następnie Ministra Rozwoju.

- Ten wyrok oznacza, że urzędnicy rządowych instytucji nie stosowali się do zapisów własnej ustawy, która została przyjęta w błyskawicznym tempie i na podstawie której została przejęta działka z pomnikiem. Na tej podstawie Ministerstwo Obrony i minister Mariusz Błaszczak organizowali uroczystości w 2020 i 2021 roku. Okazuje się, że było to działanie, które w obliczu dzisiejszego rozstrzygnięcia NSA, miało bardzo wątpliwe podstawy prawne – powiedział Maciej Buczkowski, zastępca dyrektora Biura Prezydenta Gdańska.

W związku z wydaniem wyroku dotyczącego decyzji o zezwoleniu na realizację części inwestycji budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku dyrektor muzeum prof. Berendt poinformował, że „inwestor jest nadal uprawnione do prowadzenia działań inwestycyjnych na terenie działki nr 68 obręb 0062 Gdańsk na terenie historycznego pola bitwy na Westerplatte".

- Decyzja Wojewody Pomorskiego zezwalająca na realizację przez Muzeum przedmiotowej inwestycji nie była przedmiotem rozważań NSA i pozostaje nadal w mocy. Muzeum tym samym pozostaje pełnoprawnym posiadaczem nieruchomości oraz kontynuuje na niej działania inwestycyjne. Z 8 zarzutów sformułowanych pierwotnie w skardze Gminy Miasta Gdańska do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie 7 zostało odrzuconych – tylko w jednym przypadku sąd nakazał uzupełnić decyzje o informacje dotyczące części warunków technicznych. Sąd uznał, że wniosek złożony przez muzeum jest w całości prawidłowy. Żaden z zarzutów gminy miasta Gdańska skierowanych do wniosku nie został przez sąd potwierdzony – uważa prof. Berendt.

Zapewnia, że muzeum na mocy decyzji Wojewody (która nie została uchylona) jest faktycznie cały czas posiadaczem nieruchomości, „tym samym jakiekolwiek aktywności Gminy na tym terenie naruszałaby to posiadanie, a także wspomniane prawo własności Skarbu Państwa".

- Zgodnie z analizą prawną dokonaną w Muzeum, nasza instytucja kultury nieprzerwanie jest w posiadaniu kilku działek na terenie dawnej Składnicy Wojskowej na Westerplatte. W tej materii nic się nie zmieniło i dzięki temu możemy wykonywać wszelkie czynności przygotowawcze i wykonawcze, związane z realizacją inwestycji budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 – dodał dyrektor.

W październiku rozpoczną się badania archeologiczne prowadzone przez muzeum na Westerplatte. Kierownik Działu Archeologicznego Filip Kuczma informuje, że będą one trwały trzy miesiące. - W trakcie tego etapu przebadamy obszar o łącznej powierzchni 300 m kw, będziemy kończyć dokumentację obszaru przyszłego cmentarza Obrońców Westerplatte. Będziemy kontynuować naszą misję rozpoczętą w 2019 roku, polegającą na odkryciu szczątków wszystkich westerplatczyków, którzy polegli w trakcie siedmiodniowej obrony Westerplatte we wrześniu 1939 roku. W związku z tym, planujemy otworzyć cztery wykopy. Spodziewamy się tam odkryć szczątki legionisty Mieczysława Krzaka, który zginął najprawdopodobniej 2 września 1939 roku w okolicy placówki Fort i został w tym miejscu, na swoim stanowisku prowizorycznie pochowany – dodał.

Muzealni archeolodzy nadzorują także prace saperskie systematyczne prowadzone przez żołnierzy Wojska Polskiego na terenie dawnej Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Łącznie w trakcie dotychczas zrealizowanych badań archeologicznych i prac saperskich muzeum pozyskało ponad 50 tys. zabytków. Większość stanowią przedmioty związane ze służbą żołnierzy polskich na Westerplatte i walkami prowadzonymi w trakcie obrony Składnicy.