Metro w krajach i miastach azjatyckich, część II

W najnowszej serii felietonów opisuję historię rozwoju metra. Pokazuję, jak ono powstawało w różnych regionach świata; omówiłem już Europę i obie Ameryki, a w poprzednim felietonie opisałem Japonię i Chiny, w których metro rozwinęło się na dużą skalę. W tym felietonie będzie mowa o innych krajach azjatyckich.

Czytaj więcej

Historia

Metro w krajach azjatyckich Część I: Japonia i Chiny

W Tokio pierwszą linię uruchomiono 30 września 1927 r., co wówczas dało Japonii pierwsze miejsce...

Tajwan

To państwo nieuznawane przez Chiny i przez większość krajów świata (nikt nie chce się narażać potężnym Chinom), położone na dużej wyspie i kilku małych sąsiednich wysepkach. Powszechnie uważa się je za jedno z najbardziej rozwiniętych na świecie. Stolicą jest Tajpej, miasto mające 2,5 mln mieszkańców i ponad 9 mln w całej aglomeracji miejskiej. Tajpej w 1996 r. dorobiło się metra, które obecnie ma 153 km długości i obsługuje 117 stacji.

Na tej niewielkiej wyspie jeszcze dwa miasta posiadają metro. Są to: Kaohsiung (2,8 mln mieszkańców), w którym metro zbudowano w 2008 r. i ma ono prawie 60 km długości i 76 stacji, oraz Taoyuan (2 mln mieszkańców), gdzie pierwszą linię metra otwarto w 2017 r.

Indie rywalizują z Chinami

Krajem, który dąży do tego, by dorównać ogromnym Chinom, są Indie. Pod względem powierzchni (3,3 mln km²) Indie ustępują Chinom (9,6 mln km²), lecz przewyższają je pod względem liczby ludności (prawie 1,5 mld w Indiach i 1,4 mld w Chinach). W sprawach związanych z techniką Indie usiłują dorównać Chinom, ale jeszcze stale są na drugim miejscu. Rozważane tu systemy metra są w Indiach znacznie uboższe niż w Chinach.

Pierwsze indyjskie metro powstało w 1984 r. w Kalkucie. To miasto (5 mln mieszkańców) było w latach 1772–1912 stolicą Indii, gdy jeszcze kraj ten wchodził w skład Imperium Brytyjskiego. Jego problemem od początku istnienia była miejska komunikacja. Powierzchnia ulic i innych dróg stanowiła tylko 4,2 proc. powierzchni miasta, podczas gdy w Delhi (obecnej stolicy Indii) jest to 25 proc., a w nowoczesnych miastach bywa ponad 30 proc. Budowa metra była więc koniecznością. Decyzję podjęto w 1950 r., w 1971 r. zatwierdzono plan, a 24 października 1984 r. oddano do użytku pierwszą linię, początkowo o długości 3,4 km. Potem następowała szybka rozbudowa. Budowa i utrzymanie tego metra były jednak trudne, ponieważ cały grunt pod Kalkutą jest podmokły. Obecnie metro w tym mieście ma cztery linie, długość 60 km i 50 stacji.

Czytaj więcej

Historia świata

Metro, czyli dzieje rozwoju komunikacji miejskiej

To przeniesienie linii kolejowych pod ziemię umożliwiło przewożenie w miastach dużych ilości pasa...

Drugim (w kolejności budowy) metrem w Indiach jest to powstałe w Delhi. Pierwszą linię otwarto 24 grudnia 2002 r. Druga linia została ukończona trzy lata przed planowanym terminem (20 grudnia 2004 r.), a koszt budowy dokładnie zmieścił się w planowanym budżecie. Czasopismo amerykańskie „Business Week” określiło to mianem „cudu”. Dalszy rozwój metra w Delhi przebiegał w dwóch fazach. W fazie pierwszej zbudowano trzy linie o łącznej długości 65 km (59 stacji), w fazie drugiej zwiększono liczbę linii do sześciu, powiększono długość do 188 km i uruchomiono 145 stacji. Aktualnie trwa faza trzecia, planowane są kolejne.

Drugi co do wielkości system metra w Indiach powstał w Chennai, mieście bardziej znanym w Polsce pod nazwą Madras. Ma ono 10 mln mieszkańców. Budowa metra ruszyła w lutym 2009 r., a pierwszą linię metra uruchomiono 29 czerwca 2015 r. (21.9.2016 r. otwarto drugą, a 10.2.2019 r. trzecią linię). Obecnie trzy kolejne linie są w budowie. Istniejąca sieć metra ma łączną długość 54 km, 41 stacji, a codziennie korzysta z niej około 300 tys. pasażerów.

Również inne miasta Indii w drugiej dekadzie XXI w. zaczęły dorabiać się szybkich kolei miejskich. W 2011 r. metro otrzymało miasto Bangalore (siedziba licznych instytucji naukowych), mające 8,5 mln mieszkańców. Miasto to ma metro o długości 17 km z 16 stacjami. W 2013 r. metro uzyskał Gurgaon, miasto mające około 900 tys. mieszkańców. Metro jest niewielkie (5 km długości, 6 stacji), ale w sensie rozwoju komunikacji masowej jest to z pewnością krok w dobrym kierunku.

Ostatnie zarejestrowane w zbiorczych wykazach jest metro w portowym Mumbaju (dawniej zwanym Bombajem). To duże miasto (20 mln mieszkańców) bardzo potrzebowało metra. W czerwcu 2006 r. uroczyście rozpoczęto inwestycję, chociaż pierwsze prace budowlane ruszyły dopiero w 2008 r., a oddanie do użytku pierwszej linii nastąpiło 8 czerwca 2014 r. Linia ta miała zaledwie 11 km długości i obsługiwała tylko 12 stacji. Rozbudowa szła powoli, następną linię metra otwarto dopiero 2 kwietnia 2022 r. Obecnie w Mumbaju działają cztery linie obsługujące 53 stacje. Codziennie korzysta z nich około 700 tys. pasażerów.

Metro w Nowosybirsku, Jekaterynburgu i Tblisi

Największy obszar Azji zajmuje azjatycka część Federacji Rosyjskiej oraz kraje obecnie niepodległe, powstałe po rozpadzie ZSRR.

Największym miastem na Syberii, które otrzymało metro, był Nowosybirsk. Budowę podziemnej kolei planowano w tym mieście – trzecim co do wielkości w Federacji Rosyjskiej! – jeszcze w latach 60. XX w., ale pierwsze prace konstrukcyjne podjęto dopiero 12 maja 1979 r. Budowa w warunkach syberyjskich była trudna i trwała ponad 7 lat. Do użytku metro oddano 7 stycznia 1986 r. Nie jest duże: zaledwie dwie linie o łącznej długości 16 km z 13 stacjami. Jego wyróżniającą cechą jest całkowicie zakryty most, na którym metro przekracza rzekę Ob. Most ten ma długość 2145 m. Syberyjskie rzeki miewają szerokość mierzoną w kilometrach...

Czytaj więcej

Historia

Metro, czyli dzieje rozwoju komunikacji miejskiej Część II

Uproszczone mapy sieci metra, wymyślone przez Harry’ego Becka w 1933 r. dla londyńskiego Undergro...

U progu azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej znajduje się Jekaterynburg. Miasto liczące 1,5 miliona mieszkańców, znane z wielu osiągnięć, ale najbardziej zapamiętane z tego, że tutaj w nocy z 16 na 17 lipca 1918 r. zamordowano cara Mikołaja II i całą jego rodzinę. Ale to oczywiście nie należy do historii budowy metra w tym mieście. A było to trudne ze względu na wody podskórne, dlatego pierwszą linię oddano do użytku dopiero 26 kwietnia 1991 r. Potem linię tę wielokrotnie wydłużano – obecnie ma ona 13 km i 9 stacji.

Na granicy między Europą i Azją znajduje się Tbilisi, obecnie stolica niepodległej Gruzji. Pierwsza linia metra w tym mieście została oddana od użytku w 1966 r. Było to wtedy czwarte metro w ZSRR – po Moskwie, Leningradzie i Kijowie. Obecnie metro w Tbilisi ma dwie linie, długość 29 km i dysponuje 23 stacjami. Ponieważ teren w Tbilisi jest bardzo pofałdowany, metro raz przebiega pod ziemią, a w innych miejscach na powierzchni lub nawet na estakadach.

Państwa w Azji Środkowej

Kolejnym krajem azjatyckim, które powstało w wyniku rozpadu ZSRR, jest Azerbejdżan. W Baku, stolicy i największym mieście tego kraju, plany budowy metra pojawiły się już w latach 30. XX w. Pierwsze prace ruszyły w 1951 r., ale budowa napotykała na przeszkody geologiczne i finansowe. Udało się je przezwyciężyć dopiero po ponad 10 latach i 16 listopada 1967 r. otwarto uroczyście pierwszą linię metra. Miała ona tylko 6,5 km długości i 5 stacji. W 1968 r. dodano drugą linię (2,2 km), a do roku 1989 obie linie były systematycznie wydłużane. Potem jednak rozbudowa metra została wstrzymana, bo nie było wiadomo, czy uda się uzyskać fundusze z chylącego się ku upadkowi ZSRR. Kolejna rozbudowa metra miała miejsce już po uzyskaniu przez Azerbejdżan niepodległości. Obecnie długość metra w Baku wynosi 41 km i ma ono 27 stacji. Dziennie korzysta z niego ok. 700 tys. osób.

Nieco dalej w głąb Azji leży kraj, który również uzyskał niezależność po rozpadzie ZSRR. To Uzbekistan. W jego stolicy, Taszkencie (2,5 mln mieszkańców), także zbudowano metro. Plan budowy szybkiej kolei powstał w 1968 r., dwa lata po silnym trzęsieniu ziemi, które zniszczyło większą część miasta. Zamiar budowy kolei podziemnej w obszarze sejsmicznym, gdzie temperatura skał, w których drążono tunele, przekraczała 50 °C, był dość zuchwały, ale zakończył się sukcesem. Prace budowlane rozpoczęto w 1972 r., a w 1975 r. oddano do użytku pierwszą linię metra. Drugą linię udostępniono w 1984 r. Rozpad ZSRR (1991) spowodował, że prace przy budowie trzeciej linii bardzo się opóźniły i oddano ją do użytku dopiero w roku 2001. Czwarta linia powstała w 2020 r. Łącznie metro w Taszkencie ma długość 67 km i 48 stacji. Dzienna liczba pasażerów nie przekracza pół miliona.

Czytaj więcej

Historia świata

Metro, czyli dzieje rozwoju komunikacji miejskiej. Część III

Podziemne koleje miejskie mają ogromny wpływ na rozwój miast – także tych na kontynentach obu Ame...

Kolejny kraj, który dziś jest niezależnym państwem, to Kazachstan. W Ałma-Acie (ponad 2 mln ludności) decyzję o metrze podjęto w roku 1981. 7 września 1988 r. rozpoczęto budowę pierwszej linii, ale rozpad ZSRR wstrzymał prace, a problemy finansowe młodego państwa sprawiły, że budowę metra odroczono. Do tematu powrócono w 2003 r. Budowa posuwała się wolno, pierwszą linię oddano do użytku 1 grudnia 2011 r. Linia była niewielka: 7,6 km długości, 7 stacji. Wkrótce zaczęto rozbudowę metra, wydłużając tę pierwszą linię, ale jej obecna długość wynosi zaledwie 10 km i ma 9 stacji. Szacuje się, że z metra korzysta 80 tys. pasażerów dziennie.

Zjednoczone Emiraty Arabskie

Krajem niezwykle bogatym dzięki eksportowi ropy naftowej i gazu ziemnego są Zjednoczone Emiraty Arabskie. Emiraty, z których zjednoczenia powstał ten kraj, były następujące: Abu Zabi, Dubaj, Szardża, Adżman, Umm al-Kajwajn, Ras al-Chajma i Fudżajra. Stolicą tego federacyjnego państwa jest Dubaj (3,5 mln ludności) i właśnie tam zbudowano pierwszy w tym kraju system metra dla obsługi własnej ludności i dla wygody turystów, którzy bardzo chętnie odwiedzają to miasto. Metro w Dubaju prawie w całości biegnie na estakadach, tylko w samym centrum schodzi pod ziemię. Ze względu na bogactwo kraju i tropikalny klimat wszystkie stacje metra i pociągi są klimatyzowane.

Konsorcjum do budowy metra założono w maju 2005 r., a prace budowlane rozpoczęto w marcu 2006 r. Pierwszy odcinek oddano do użytku 9 września 2009 r.; początkowo miał tylko 11 stacji. W sumie obecnie w Dubaju działają dwie linie metra, których łączna długość wynosi 89,6 km z 55 stacjami. Korzysta z nich dziennie ponad 750 tys. pasażerów.