Aktualizacja: 13.03.2025 17:19 Publikacja: 25.05.2023 21:00
Jan Matejko, „Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem”, 1873 r.
Foto: Jan Matejko/ Dzięki uprzejmości Muzeum Uniwersytetu Jagielońskiego Collegium Maius
Można się spotkać z poglądem, że Kopernik niczego nie odkrył, a jego obliczenia były błędne. Krytycy wskazują, że pierwszy model heliocentryczny wszechświata zaproponował już w III wieku przed Chrystusem grecki uczony Arystarch z Samos, uczeń Stratona z Lampsaku. Arystarcha z Samos uznaje się za autora traktatu filozoficznego „O rozmiarach i odległościach Słońca i Księżyca”. Żyjący kilka dekad później grecki przyrodnik i matematyk Archimedes z Syrakuz wspominał, że w jednej ze swoich zaginionych prac Arystarch z Samos ogłosił, że Ziemia krąży wokół Słońca. „Arystarch uważa gwiazdy i Słońce za nieruchome – pisał Archimedes. – Ziemię zaś za obracającą się dokoła Słońca jako środka”. Tym samym Arystarch częściowo nawiązał do hipotezy głoszonej przez Filolaosa z Krotony, że Ziemia na pewno nie jest nieruchomym centrum świata i krąży wraz ze Słońcem, Księżycem i innymi ciałami niebieskimi wokół centralnego ognia. „W środku jest ogień, który jest Hestią wszechświata, domem Zeusa, matką bogów i podstawą spójności i miary natury”. Owa Hestia była boską opiekunką ogniska domowego i siostrą Zeusa. Opinia Filolaosa miała więc podtekst religijny, nie zaś naukowy. „Filolaos Pitagorejczyk umieszcza ogień w środkowym miejscu, i jest to ogniskiem Wszechświata; na drugim miejscu Przeciwziemię; na trzecim Ziemię, na której mieszkamy, która obraca się, przez co nie można zobaczyć tamtej strony” – podsumował kosmologię Filolaosa rzymski historyk Plutarch w „Placita Philosophorum”. Ten fragment zacytował właśnie Mikołaj Kopernik w liście do papieża Pawła III, uzasadniając cel swoich badań.
Mildred Harnack była Amerykanką. Ale wiedziona miłością do swojego niemieckiego męża postanowiła pozostać w III Rzeszy i zaangażować się w ruch oporu przeciwko Hitlerowi. Za tę decyzję 16 lutego 1943 r. zapłaciła najwyższą cenę.
Przed Wielkanocą roku Pańskiego 1000, która wypadała na 31 marca, lud boży w całej Europie żył w głębokiej trwodze. Skruszeni panowie życzliwiej spoglądali na włościan, a zlęknieni chłopi i plebs hojniej dzielili się swoim mieniem z nędzarzami i wędrownymi żebrakami. Każdy próbował oczyścić duszę przed Dniem Pańskim, który przecież miał nadejść 1000 lat po narodzinach Zbawiciela.
Kolonizacja Ameryki Północnej nie zawsze szła po myśli najeźdźców. Czasem to Indianie wygrywali, zwłaszcza gdy pomagał im głód. Tak było w przypadku kolonii Jamestown, która wniosła do historii USA pojęcie „czas głodu”.
W 1861 r., wraz z wybuchem wojny secesyjnej, Ameryka rozpadła się na dwa państwa. Ale czy tak naprawdę kiedykolwiek była jednolitym tworem narodowym, kulturowym i politycznym?
Potencjał energetyki wiatrowej na Pomorzu Zachodnim to główny temat zbliżającego się Forum Ekologicznego, które odbędzie się pierwszego dnia wiosny (21.03.2025 r.) w Szczecinie.
Przez pierwsze tysiąc lat po Chrystusie biskupa Rzymu wybierali lud i duchowieństwo Wiecznego Miasta.
Jazda na motocyklu to z całą pewnością wielka przyjemność, o czym zaświadczy każdy, kto chociaż raz miał okazję – legalnie, podkreślmy – poprowadzić maszynę na dwóch kołach.
Naukowcy z Centrum Nauki Kopernik zastanawiają się, czy urządzenia mobilne mogą pomóc uczniom w przyswajaniu wiedzy. Okazuje się, że tak – na przykład z biologii czy fizyki. W jaki sposób? Wyjaśniamy w podcaście "Szkoła na nowo".
Wielka rewolucja naukowa ma trzech ojców: Kopernika, Galileusza i Newtona. Pierwszy przełamał dogmat, drugi doświadczalnie potwierdził nową teorię, a trzeci zbudował pod nią numeryczny opis świata przewidujący zachodzące w nim zjawiska.
Jak wyglądałaby nasza ceremonia otwarcia igrzysk olimpijskich? To pytanie, ile rozmachu intelektualnego bylibyśmy w stanie znieść, aby zjednoczyć polski lud i olśnić widzów na świecie. I to bez tandety orła w czekoladzie.
Rewolucja kopernikańska nie była zderzeniem wiedzy i zabobonnego przesądu, lecz sporem równoprawnych teorii długo niemożliwych ani do potwierdzenia, ani do odrzucenia.
W czasie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519–1521 Mikołaj Kopernik zapisał się w kronikach jako sprawny administrator i obrońca Olsztyna
To pytanie zawsze mnie oburzało. Jak można w ogóle kwestionować polską narodowość jednego z największych synów naszej ziemi? Przecież od dziecka powtarzano nam słynną rymowankę: „wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię, polskie wydało go plemię”.
Rozpoczynają się prace konserwatorskie przy figurze Mikołaja Kopernika w stolicy Włoch.
550 rocznicę urodzin wielkiego astronoma Zamek uczcił wyjątkową wystawą „Kopernik i jego świat” z ponad 170 unikatowymi eksponatami z 21 polskich i zagranicznych muzeów i instytucji naukowych.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas