Obrazy następowały dość szybko po sobie: manifest, hymn, wjazd autokarów z napisem „Wycieczka” od Krakowskiego Przedmieścia. A była to – trawestując Słonimskiego – jakaś dziwna wycieczka: nagle widzę dwóch facetów, którzy stoją przede mną i leją mnie w mordę... Ale najpierw dyskusje i piguły śnieżne, potem przepychanki, kopniaki, pałki wyciągnięte z rękawów, targanie dziewcząt za włosy...
Zanim ZOMO od Oboźnej, już na serio, poparło robotnicze ORMO, wszystko to wyglądało i dramatycznie, i komicznie. A więc tak rodzi się historia? – dziwili się studenci historii, którzy po raz pierwszy w życiu przyglądali się dziejowym wypadkom. O Płużańskim wtedy nie myślałem. Mało kto wiedział o jego przeszłości. O ranach młodego ochotnika we Wrześniu, kilku latach cierpień w Stutthofie, kurierskich misjach żołnierza AK i „NIE” od rotmistrza Pileckiego do generała Andersa, makabrze śledztwa w UB, karze śmierci, na szczęście niewykonanej, wieloletnim więzieniu. Czy mógł go poruszyć okres gomułkowski, nawet z szykanami wobec Kościoła i inteligencji?
Dopiero dziś zastanawia mnie, co 8 marca 1968 roku myślał ów filozof, patrząc przez okno na dziedziniec uniwersytetu. I po tylu latach widzę coraz wyraźniej jego kamienną, przeciętą blizną twarz. Jak punkt odniesienia.
(Zdjęcie - IPN)
