Reklama

Piekło radzieckiego raju

Świetny trzyczęściowy niemiecki dokument, zrealizowany przez Petera Glotza i Christiana Weisenborna, opowiada o narodzinach i upadku komunizmu

Publikacja: 06.08.2009 17:40

Piekło radzieckiego raju

Foto: Fotorzepa, Raf Rafał Guz

Już na początku filmu autorzy obalają mit, jakoby rozpoczynający rewolucję październikowy szturm na Pałac Zimowy był dziełem wielkiej liczby ludzi dowodzonych przez Lenina. W rzeczywistości nie było go tam, a kilkuset czerwonogwardzistami dowodził Lew Trocki. Obyło się bez aktów wandalizmu, chyba że nazwać nim wypicie przez zwycięzców wszystkich trunków z piwnic.

Kolejne etapy powstawania komunistycznego ZSRR komentują historycy, socjologowie, mężowie stanu. Są wśród nich m. in.: Władimir Kruczkow, b. szef KGB, Helmut Schmidt, były kanclerz RFN, Zbigniew Brzeziński (na zdjęciu z prawej), doradca ds. bezpieczeństwa prezydenta Cartera, Timothy Garton Ash (na zdjęciu z lewej), socjolog, a także Siergiej Chruszczow, syn Nikity Chruszczowa. Ten ostatni wiele pamięta z własnych doświadczeń i obserwacji, którymi dzieli się z widzami. O ojcu, którego historia odnotowała jako wiernego kontynuatora tyranii i spadkobiercę Stalina, mówi: – Wierzył w komunizm tak samo, jak chrześcijanie wierzą w niebo. Uważał, że możemy zbudować bardziej wydajne społeczeństwo.

Ale na XX zjeździe partii w 1956 roku Chruszczow zaskoczył wszystkich, potępiając zbrodnie Stalina i nakazując zwolnienie więźniów z obozów archipelagu Gułag. Jego rewolucyjnym posunięciem była rezygnacja z wyzyskiwania własnego narodu. W przeciwieństwie do Stalina uważał, że radzieckie społeczeństwo powinno przede wszystkim produkować, a nie konsumować. Widzowie prześledzą rządy kolejnych radzieckich przywódców – od Lenina przez Stalina, Chruszczowa, Breżniewa aż do Gorbaczowa. Ich poczynania i charaktery są błyskotliwie komentowane. – Jeśli chodzi o szpiegowanie przeciwników politycznych i ewentualne niszczenie ich, Lenin był rzemieślnikiem. Stalin natomiast rozwinął te pomysły na skalę przemysłową – mówi Norman Birnbaum, socjolog.

– Jeśli pada pytanie, jak mój ojciec przeżył Stalina, odpowiedź będzie taka sama jak na pytanie skierowane do kogoś, kto przeżył trzęsienie ziemi. Przypadkiem, miał szczęście, nic więcej – wyjaśnia syn Chruszczowa.

Tymczasem na intelektualistach, którzy przyjechali do Moskwy na Wszechzwiązkowy Zjazd Pisarzy, Stalin wywarł wrażenia człowieka prostego, ale obdarzonego dużym poczuciem humoru. – Kiedy próbuje się stworzyć raj na ziemi, czyż nie usprawiedliwia to zastosowania tu i ówdzie terroru? Przecież ma powstać raj… – zauważa Timothy Garton Ash. – Komunizm jako idea przynosił wyzwolenie, ale jako forma rządów – zniewolenie.

Reklama
Reklama

r

Komunizm. Historia pewnego złudzenia

1.10 | tvp 2 | wtorek

Historia
Artefakty z Auschwitz znów na aukcji w Niemczech. Polski rząd tym razem nie reaguje
Historia
Julia Boyd: Po wojnie nikt nie zapytał Niemców: „Co wyście sobie myśleli?”
Historia
W Kijowie upamiętniono Jerzego Giedroycia
Historia
Pamiątki Pierwszego Narodu wracają do Kanady. Papież Leon XIV zakończył podróż Franciszka
Historia
Wielkie Muzeum Egipskie otwarte dla zwiedzających. Po 20 latach budowy
Materiał Promocyjny
Lojalność, która naprawdę się opłaca. Skorzystaj z Circle K extra
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama