Salwa honorowa nie dla generałów

– Zapowiedź ministra obrony Tomasza Siemoniaka dotycząca uporządkowania ceremoniału wojskowego to krok w dobrym kierunku – ocenia Jerzy Bukowski z Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych. – Jednak to krok spóźniony. Po 1989 r. mieliśmy wiele pogrzebów osób zasłużonych dla minionego reżimu – dodaje.

Większość spoczęła na Wojskowych Powązkach. Dowództwo Garnizonu Warszawa, które jest gestorem części miejsc na tym cmentarzu, informuje „Rz", że do czasu ubiegłotygodniowego pogrzebu gen. Tadeusza Pietrzaka nie było przypadków odmowy wojskowej asysty.

Przyznawano ją, choć życiorysy niektórych chowanych tam generałów mogą budzić kontrowersje.

Przykładowo: w 2009 roku z honorami spoczął na Powązkach gen. Jan Śliwiński, były uczestnik walk z podziemiem niepodległościowym i szef departamentu kadr MON w czasach stalinowskich. Rok później z ceremoniałem wojskowym pochowano tam gen. Włodzimierza Sawczuka, wieloletniego szefa Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego.

Największe kontrowersje wzbudził pochówek w marcu 2013 roku gen. Floriana Siwickiego, współorganizatora stanu wojennego i dowódcy armii interweniującej w 1968 roku w Czechosłowacji. Gdy informacje o asyście wyszły na jaw, odezwały się protesty organizacji kombatanckich.

– Ta sprawa otworzyła nam oczy – przyznaje Jerzy Bukowski. – Dzięki temu udało się zablokować asystę podczas pogrzebu Pietrzaka – dodaje.

Ubiegłotygodniowy pogrzeb wzbudził kontrowersje nie tylko z powodu udziału generała w brutalnych walkach z podziemiem niepodległościowym. Pietrzak w PRL był m.in. dowódcą wojsk wewnętrznych MSW i zastępcą szefa Informacji Wojskowej.

Kilka dni przed pogrzebem Dowództwo Garnizonu Warszawa tłumaczyło, że rezygnacja z asysty honorowej nie jest możliwa, bo zgodnie z przepisami przysługuje ona m.in. zasłużonym pracownikom wojska i kawalerom Orderu Virtuti Militari. To jedno z wielu odznaczeń, które otrzymał gen. Pietrzak.

O zmianie decyzji w dniu pogrzebu poinformował na Twitterze rzecznik MON Jacek Sońta.  – Środowiska kombatanckie formułowały sprzeczne opinie na temat przydzielenia asysty – tłumaczył „Rz".

Tadeusz Filipkowski ze Światowego Związku Żołnierzy AK mówi jednak, że organizacjom kombatanckim trudno w takiej sprawie zabierać głos, bo MON nie kieruje do nich próśb o opinię.

– Dowództwo Garnizonu Warszawa bardzo wnikliwie rozpatruje wnioski o przydzielenie asysty honorowej – twierdzi ppłk Joanna Klejszmit-Bodziuch, rzecznik dowództwa.

Wnioski nie są jednak oceniane od strony etycznej. Wojsko sprawdza np., czy zmarły figuruje w rejestrze kawalerów Virtuti Militari.

– Problem powinno rozwiązać się wcześniej. Szczególnie że od lat dominują ugrupowania krytyczne wobec  PRL ?– mówi historyk prof. Antoni Dudek. – Jednak dotąd nie było woli zmian – dodaje.

W styczniu poseł PiS Bartosz Kownacki próbował zorganizować posiedzenie Sejmowej Komisji Obrony w sprawie pochówków generałów. Chciał ustalić też, z jakiego powodu przysługują im prestiżowe kwatery na Wojskowych Powązkach. Na zwołanie posiedzenia nie zgodził się  przewodniczący komisji Stefan Niesiołowski z PO.

Szef MON Tomasz Siemoniak nie mówi jeszcze, w jakim kierunku mogą pójść zmiany. – Najłatwiej byłoby określić, że jeśli ktoś uzyskał stopień generalski przed 1989 r., nie przysługuje mu wojskowa asysta. To samo powinno dotyczyć urzędników państwowych z PRL – uważa prof. Dudek.

Uroczysta oprawa

Zasady pogrzebów ?z wojskową asystą precyzuje ceremoniał wojskowy:

- przed uroczystością trumnę dekoruje się flagą państwową;

- w kaplicy ustawia się też czteroosobowy posterunek

w odległości kroku od trumny;

- w kondukcie pogrzebowym maszerują tzw. krokiem pogrzebowym m.in. orkiestra, kompania honorowa i poczty sztandarowe oraz żołnierze z poduszkami z odznakami orderów i odznaczeń;

- w czasie składania trumny do grobu lub urny do kolumbarium trębacz gra trzykrotnie tzw. hasło Wojska Polskiego.