Nawet w czasach rzymskich ludy zamieszkujące Półwysep Apeniński nie były jednolite etnicznie i językowo. Długo przed powstaniem Imperium Rzymskiego półwysep zamieszkiwało aż dziewięć grup etnicznych: Ligurowie, Wenetowie, Etruskowie, Picenowie, Umbrowie, Latynowie, Oskowie, Messapiowie i napływowi Grecy. Wszystkie te plemiona posługiwały się zupełnie innymi językami. Stworzyły też odrębne, silnie niezależne kultury. Wśród nich z początku dominującą grupę stanowili Etruskowie zamieszkujący północną Italię. Koniec ich panowania nastąpił wraz z powstaniem kultury z Lacjum, cywilizacji stworzonej przez Latynów w regionie ujścia Tybru i Gór Albańskich. Rzymianie, potomkowie zwykłych latyńskich pasterzy, nie tyle zjednoczyli ludy Italii, ile je po prostu siłowo włączyli do swojego imperium, narzucając urzędowy język łaciński i uniwersalny kult bogów helleńskich.
Po upadku Imperium Rzymskiego ta różnorodność etniczna Italii stała się przyczyną zjawiska, które można by nazwać rozbiciem dzielnicowym. Ustanowiony przez pierwszego cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta podział terytorialny na 12 regionów utrzymał się do czasów nam współczesnych. Podboje Ostrogotów, Bizantyjczyków, Longobardów i innych ludów ze wschodu i północy dokonały trwałego podziału terytorium włoskiego na osobne regiony administracyjne. Zagrożone najazdem longobardzkim papiestwo zwróciło się o protekcję do władcy Franków. Ci, pod wodzą Pepina Krótkiego, pokonali Longobardów i oddali pod władanie papieży terytorium dawnego egzarchatu raweńskiego. W ten sposób powstało Państwo Kościelne, które przez kolejne tysiąc lat blokowało wszystkie próby zjednoczenia Włoch.
Czytaj więcej
„Dla faszysty wszystko mieści się w państwie i poza państwem nie istnieje nic ludzkiego ani duchowego, ani tym bardziej nie ma jakiejkolwiek wartości” – grzmiał Benito Mussolini podczas słynnej mowy z loży Palazzo Venezia w Rzymie.
W połowie XVI w. na terytorium Italii znajdowało się aż sześć skonfliktowanych ze sobą państw: Królestwo Sycylii, Królestwo Sardynii, Państwo Kościelne, Wielkie Księstwo Toskanii, Republika Genui i Republika Wenecji, a także stanowiące suwerenne terytoria: biskupstwo Trydentu, księstwa Parmy i Modeny oraz Republika Lukki, której symbolem była biało-czerwona flaga.
Czytaj więcej
Interes ubity przez papieża Piusa XI z faszystowskim dyktatorem przyniósł zyski tylko Mussoliniemu. Bo w katolickim kraju autorytet papieża ugruntował system faszystowski, nawet jeśli Pius XI jeszcze przed śmiercią zrozumiał swój błąd.
