Reklama
Rozwiń

Ile jest prawdy w legendzie o Janosiku

Góralskie pieśni i legendy oraz młodopolska literatura uczyniły z nich prawych mścicieli, którzy odbierali dobra bogatym, by rozdawać je biednym. Ile prawdy jest w micie o „dobrych chłopcach, co świat równali", czyli karpackich zbójnikach z XVIII wieku?

Aktualizacja: 13.08.2016 12:20 Publikacja: 13.08.2016 00:01

Janosik (Marek Perepeczko)oraz jego najbliżsi i najzabawniejsi kompani: Jędruś Pyzdra (Witold Pyrkos

Janosik (Marek Perepeczko)oraz jego najbliżsi i najzabawniejsi kompani: Jędruś Pyzdra (Witold Pyrkosz) i Waluś Kwiczoł (Bogusz Bilewski) w serialu „Janosik”

Foto: EAST NEWS

Kolejne pokolenia oglądają serial „Janosik" (z 1973 r., w reżyserii Jerzego Passendorfera), w którym karpacki harnaś i jego zbójnicy przedstawieni zostali w jak najlepszym świetle – w przeciwieństwie do właścicieli ziemskich, kupców, urzędników czy austriackiego wojska. Tak utrwala się w powszechnej świadomości wizerunek przystojnego hetmana i jego dzielnych kompanów. Jak czytamy jednak w przygotowanej przez Bartłomieja Grzegorza Salę „Księdze karpackich zbójników", „byli bezwzględnymi złodziejami łakomymi cudzego dobra, mordercami i gwałcicielami, a wszelkie zasady były im całkowicie obce. W Karpatach Zachodnich nazywano ich zbójnikami, we Wschodnich również beskidnikami, z węgierska tołhajami lub po prostu opryszkami (...). Byli udręką i trwogą podróżnych, kupców, pasterskich szałasów, wiosek, a nawet mieszkańców pobliskich miast". Książka to o tyle ważna, że obok biografii najbardziej znanych zbójników, ukazujących prawdziwe historie ich zwykle krótkiego życia, znajdziemy liczne legendy i podania na ich temat (np. „Jak Oleksy Dobosz diabła przechytrzył", „Jak Ondraszek hajdukom się wymknął", „Jak Proćpak ze starostą w karty zagrał", „Jak Janosik żołnierzy do Wiednia poprowadził"). Wielkie miały być ich czyny, często magią zaprawione, niczym półbogów i władców gór. A jacy byli naprawdę?

Pozostało jeszcze 93% artykułu

Już za 19 zł miesięcznie przez rok

Jak zmienia się Polska, Europa i Świat? Wydarzenia, społeczeństwo, ekonomia i historia w jednym miejscu i na wyciągnięcie ręki.

Subskrybuj i bądź na bieżąco!

Historia
Jakie tajemnice skrywa jeszcze więzienie przy Rakowieckiej w Warszawie
Historia
Zrabowany pierścień króla Zygmunta Starego w niemieckich rękach
Historia
Lądowa epopeja żaglowca Vasa
Historia
Wikingowie: w poszukiwaniu nowego domu
Historia
07 potyka się o własne nogi. Odtajnione akta ujawniły nieznane fakty o porwaniu Bohdana Piaseckiego