Trudne pojednanie po Verdun

Pierwsza wojna światowa, nazywana dawniej Wielką Wojną, jest dzisiaj niemal całkowicie zapomniana. Jeszcze pół wieku temu Francuzi z dumą podkreślali, że wygrali tę wojnę. W latach 60. generał Charles de Gaulle wygłosił wiele przemówień gloryfikujących strategię francuskiego sztabu generalnego w latach 1914–1918. Dzisiaj ocenia się ten konflikt raczej w kategoriach wielkiej europejskiej tragedii. Tylko pod Verdun życie straciło ok. 340 tys. Francuzów i niemal tyle samo Niemców. Wspominając Verdun, politycy francuscy i niemieccy nie wymieniają już litanii wzajemnych krzywd, ale mówią o konieczności utrzymania pokoju dla przyszłych pokoleń. 29 maja 2016 r. prezydent Francji François Hollande i kanclerz Niemiec Angela Merkel wspólnie złożyli wieńce na cmentarzu żołnierzy niemieckich w Consenvoye na północ od Verdun, po czym udali się do Douaumont, gdzie spoczywają szczątki 130 tys. żołnierzy obu walczących armii. Ta kolejność obchodów jest znamienna. Musiało minąć 100 lat, nim Francuzi zgodzili się, żeby kwiaty od prezydenta Francji znalazły się najpierw na grobach żołnierzy niemieckich, a dopiero później francuskich. Musiał minąć cały wiek pełen strasznych rozliczeń między obydwoma narodami, zanim na cmentarzu w Douaumont pojawiły się tablice na grobach pochowanych tam żołnierzy niemieckich.