Reklama

Getto ’43 - Masada nad Wisłą

Zasadnicza różnica między powstaniem warszawskim z 1944 roku a powstaniem w getcie z 1943 roku polega na tym, że Polacy walczyli – mimo dramatycznej sytuacji – o zwycięstwo, a Żydzi – w ich tragicznym położeniu – tylko o godną śmierć. A może – aż o godną śmierć... (Przypominamy tekst z kwietnia 2008)

Aktualizacja: 19.04.2018 12:54 Publikacja: 19.04.2018 00:01

Sztandary nanieśliśmy na budynku przy ul. Muranowskiej 7. W lewo od kamienicy - nieistniejący dziś plac Muranowski; tam w pierwszych dniach powstania toczyły się najbardziej zażarte walki. Cienka linia na północy to mur getta. Z lewej strony . Z lewej strony zdjęcia (bliżej środka) - Umschlagplatz i bocznice kolejowe, skąd przewożono Żydów do obozów śmierci. Na górze - tory kolejowe Dworca Gdańskiego. Niemieckie zdjęcie lotnicze z jesieni 1943 roku.

Foto: National Archives College Park

Maciej Rosalak

Reklama

Ich czyn przypomina heroizm obrońców Masady z 73 roku. W owej twierdzy na szczycie wyniosłego klifu nad Morzem Martwym walczyli pod wodzą Eleazara ostatni uczestnicy powstania przeciw Rzymianom. Kiedy wrogowie znaleźli drogę na szczyt i obrona została skazana na klęskę – wszyscy wojownicy żydowscy popełnili samobójstwo, aby uniknąć hańbiącej niewoli. Masada stała się symbolem żydowskiego męstwa. Podobnym symbolem jest powstanie w getcie warszawskim.

Relacje z pierwszych dni powstania mówią o dwóch flagach powiewających nad gettem: biało-czerwonej i niebiesko-białej. Nie zachowało się niestety zdjęcie. Ale z wnikliwej analizy relacji oraz konsultacji z ŻIH wynika, że barwy polska i żydowska wzniosły się razem nad budynkiem przy ul. Muranowskiej 7, siedzibą dowództwa Żydowskiego Związku Wojskowego. Mogli je widzieć – i widzieli! – powstańcy z ŻZW i ŻOB, warszawiacy po aryjskiej stronie (mur biegł środkiem Muranowskiej) oraz wkraczający do getta hitlerowcy. Barwy nanieśliśmy na zdjęcie lotnicze getta z jesieni 1943 roku odnalezione w USA przez Zygmunta Walkowskiego. Jest ono publikowane po raz pierwszy.

Już za 19 zł miesięcznie przez rok

Jak zmienia się świat i Polska. Jak wygląda nowa rzeczywistość polityczna po wyborach prezydenckich. Polityka, wydarzenia, społeczeństwo, ekonomia i psychologia.

Czytaj, to co ważne.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

Reklama