Getto ’43 - Masada nad Wisłą

Zasadnicza różnica między powstaniem warszawskim z 1944 roku a powstaniem w getcie z 1943 roku polega na tym, że Polacy walczyli – mimo dramatycznej sytuacji – o zwycięstwo, a Żydzi – w ich tragicznym położeniu – tylko o godną śmierć. A może – aż o godną śmierć... (Przypominamy tekst z kwietnia 2008)

Aktualizacja: 19.04.2018 12:54 Publikacja: 19.04.2018 00:01

Sztandary nanieśliśmy na budynku przy ul. Muranowskiej 7. W lewo od kamienicy - nieistniejący dziś plac Muranowski; tam w pierwszych dniach powstania toczyły się najbardziej zażarte walki. Cienka linia na północy to mur getta. Z lewej strony . Z lewej strony zdjęcia (bliżej środka) - Umschlagplatz i bocznice kolejowe, skąd przewożono Żydów do obozów śmierci. Na górze - tory kolejowe Dworca Gdańskiego. Niemieckie zdjęcie lotnicze z jesieni 1943 roku.

Foto: National Archives College Park

Maciej Rosalak

Ich czyn przypomina heroizm obrońców Masady z 73 roku. W owej twierdzy na szczycie wyniosłego klifu nad Morzem Martwym walczyli pod wodzą Eleazara ostatni uczestnicy powstania przeciw Rzymianom. Kiedy wrogowie znaleźli drogę na szczyt i obrona została skazana na klęskę – wszyscy wojownicy żydowscy popełnili samobójstwo, aby uniknąć hańbiącej niewoli. Masada stała się symbolem żydowskiego męstwa. Podobnym symbolem jest powstanie w getcie warszawskim.

Relacje z pierwszych dni powstania mówią o dwóch flagach powiewających nad gettem: biało-czerwonej i niebiesko-białej. Nie zachowało się niestety zdjęcie. Ale z wnikliwej analizy relacji oraz konsultacji z ŻIH wynika, że barwy polska i żydowska wzniosły się razem nad budynkiem przy ul. Muranowskiej 7, siedzibą dowództwa Żydowskiego Związku Wojskowego. Mogli je widzieć – i widzieli! – powstańcy z ŻZW i ŻOB, warszawiacy po aryjskiej stronie (mur biegł środkiem Muranowskiej) oraz wkraczający do getta hitlerowcy. Barwy nanieśliśmy na zdjęcie lotnicze getta z jesieni 1943 roku odnalezione w USA przez Zygmunta Walkowskiego. Jest ono publikowane po raz pierwszy.

Czytaj więcej, wiedz więcej!
Rok dostępu za 99 zł.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję?
- możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

Historia

Wołyń, nasz problem. To test sprawczości państwa polskiego

Czy w sprawie zbrodni UPA na Wołyniu i w Galicji Wschodniej wybrzmią w w końcu polskie racje? To test naszej pol...

Teren cmentarza w nieistniejącej już wsi Puźniki na Ukrainie (obw. Tarnopolski)

Historia

Ekshumacje w Puźnikach. Po raz pierwszy wykorzystamy nowe narzędzie genetyczne

24 kwietnia we wsi Puźniki w Ukrainie rozpoczną się ekshumacje. Zespół naukowców z Pomorskiego Uniwersytetu Medy...

„Śmierć Bolesława III Krzywoustego” – obraz Józefa Peszki powstały między 1800 a 1820 rokiem

Historia

Testament Bolesława Krzywoustego, czyli rozbicie dzielnicowe

Ostatni z wielkich Bolesławów nie zdołał uratować Polski przed tym, co w istocie było nieuniknione. Pragnąc uchr...

Członkowie załogi wyprawy arktycznej Nansena, w latach 1893–1896. Fridtjof Nansen (1861–1930) był no

Historia

Fridtjof Nansen i Roald Amundsen. Wikingowie XIX wieku

Fridtjof Nansen i Roald Amundsen żyli w czasach, w których wikińskie podboje od dawna należały wyłącznie do świa...

Materiał Partnera

Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów

Polityka klimatyczna i rynek energii w Polsce: podstawy prawne, energetyka społeczna. praktyczny proces powołania i rejestracji spółdzielni energetycznych oraz podpisania umowy z OSD