Kiedy dowiemy się, jak zginął generał

Generał zginął 4 lipca 1943 roku w katastrofie lotniczej w Gibraltarze. Część historyków twierdzi, że mógł być wcześniej zabity. Gdy jego zwłoki były sprowadzane w 1993 roku do wawelskiej krypty, nie wykonano specjalistycznych badań. Przed 65. rocznicą śmierci Władysława Sikorskiego o ekshumację jego zwłok zabiega warszawskie Towarzystwo Miłośników Historii.

Otwarciem sarkofagu gotowa jest się zająć Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, która organizowała ekshumacje grobów wojennych m.in. w Katyniu, Miednoje, na Wołyniu i Wileńszczyźnie.

– Czekamy na decyzję premiera Donalda Tuska i zgodę gospodarza katedry wawelskiej kardynała Stanisława Dziwisza – mówi „Rz” Andrzej Przewoźnik, sekretarz generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Zarówno premier, jak i prezydent Lech Kaczyński popierają ideę ekshumacji. Przychylny wyjaśnieniu zagadki śmierci generała Sikorskiego jest kardynał Stanisław Dziwisz. Metropolita krakowski nie otrzymał jednak jeszcze od władz państwowych formalnego wniosku w tej sprawie.

– Gdy tylko dostanę polecenie od premiera, natychmiast przystępujemy do pracy – zapowiada Andrzej Przewoźnik. – Zanim powołamy komisję, potrzebujemy około trzech tygodni na analizę dokumentów dotyczących okoliczności śmierci generała, jego pogrzebu i sprowadzenia zwłok do Polski. Jest to niezbędne, by ustalić, co należy zbadać i jakich zatrudnić specjalistów.

Wyników badań można się spodziewać najwcześniej za kilka miesięcy.Co mogą ustalić eksperci?

– To zależy, w jakim stanie są zwłoki, czy zachowały się tkanki miękkie. Czasem ciało może się w naturalny sposób zmumifikować. Przypuszczam jednak, że w tym przypadku zostały tylko kości i włosy – mówi dr hab. Maria Kała, zastępca dyrektora ds. naukowych w Instytucie Ekspertyz Sądowych w Krakowie.

– Na ich podstawie można stwierdzić, czy uszkodzenia kości i ich złamania są typowe dla upadku z wysokości, czy są skutkiem postrzelenia lub innych działań – podkreśla dr hab. med. Jerzy Kunz, kierownik Zakładu Medycyny Sądowej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Podczas ekshumacji z tkanek kostnych zostanie także wyodrębnione DNA generała i porównane z materiałem genetycznym osób z nim spokrewnionych. Pozwoli to potwierdzić tożsamość zwłok.

? Sześć tygodni przed katastrofą, w czasie gdy Sikorski przebywał w Gibraltarze, odbywając podróż na Bliski Wschód, jeden z urzędników rządu polskiego na uchodźstwie w Londynie odebrał telefon. Rozmówca twierdził, że generał zginął podczas wypadku samolotu nad Gibraltarem.

? Według historyka Dariusza Baliszewskiego wcześniej doszło do dwóch prób zamachu na Sikorskiego: w marcu 1942 roku, kiedy generał leciał do USA, oraz 30 listopada 1942 roku, kiedy w jego samolocie przestały pracować oba silniki i musiał awaryjnie lądować po starcie z lotniska w Montrealu.

? Zeznania pilota Edwarda Prchala (leciał z Sikorskim) w wielu miejscach są sprzeczne z relacjami świadków i ekspertów badających później miejsce katastrofy.

? Za główną przyczynę katastrofy Brytyjczycy uznali zablokowanie układu kierowniczego w samolocie Liberator. Tymczasem przeprowadzona przez profesora Jerzego Martyniuka z Politechniki Warszawskiej komputerowa symulacja lotu wykluczyła taką wersję wydarzeń. Symulacja wykazała, że samolot zwyczajnie „wodował”. Po wyłowieniu wraku stery były sprawne.

? Prchal, który jako jedyny przeżył katastrofę, znany był z tego, że nigdy nie zakładał kamizelki ratunkowej. Jednak w tym przypadku, gdy wyciągnięto go z morza, miał ją na sobie.

? Na pasie startowym znaleziono worek z pocztą z samolotu, który nie miał prawa tam się znaleźć. Może to świadczyć o tym, że tuż przed startem ktoś wsiadł lub wysiadł z samolotu.

? Nieznana jest do dzisiaj pełna lista pasażerów. Nie odnaleziono jednak wszystkich ciał osób, które na pewno były na pokładzie, w tym córki Sikorskiego – Zofii Leśniowskiej.

—js