Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

1 marca pierwszy raz obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Aktualizacja: 01.03.2011 12:13 Publikacja: 28.02.2011 19:00

W ramach obchodów zostanie wyświetlony film „Historia Roja”, który opowiada o losach żołnierzy NSZ w

W ramach obchodów zostanie wyświetlony film „Historia Roja”, który opowiada o losach żołnierzy NSZ walczących do 1951 r. z reżimem komunistycznym na Mazowszu

Foto: Rzeczpospolita, Aleksander Berling Aleksander Berling

– Cieszę się, że Polska nie zapomniała o ludziach, którzy walczyli o wolność ojczyzny – mówi "Rz" Tadeusz Filipkowski, rzecznik Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Żołnierze podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego wreszcie doczekali się swojego święta – obchodzonego dziś Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W 2009 r. projekt ustawy wprowadzającej nowe święto państwowe zgłosił prezydent Lech Kaczyński. Po jego śmierci inicjatywę podjął prezydent Bronisław Komorowski, ale ustawa długo nie mogła trafić pod obrady Sejmu. Dopiero po apelu fundacji "Polska się upomni" 3 lutego parlament ją przyjął.

 

– To dzień i wydarzenie historyczne. Można powiedzieć, że w symboliczny sposób zamyka proces dekomunizacji Polski – mówi "Rz" Jerzy Scheur, prezes fundacji "Polska się upomni". – Już nikt nie będzie mógł mówić o żołnierzach wyklętych jako o bandytach z lasu. Mam nadzieję, że dotrze do Polaków, iż byli to bohaterowie, którzy walczyli z sowiecką okupacją Polski.

1 marca został wybrany nieprzypadkowo. Przed 60 laty 1 marca 1951 r. w warszawskim więzieniu mokotowskim po  sfingowanym procesie politycznym rozstrzelano siedmiu członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, podziemnej organizacji niepodległościowej powstałej w 1945 r.

– Przez wiele lat żołnierzy AK, NSZ i innych formacji niepodległościowych wymazywano z pamięci – mówi Filipkowski. Przytacza też fragment wiersza Zbigniewa Herberta: „ponieważ żyli prawem wilka, historia głucho o nich milczy". – To święto jest ostatnią szansą na przywrócenie nas społecznej pamięci – dodaje.

Według historyków, po II wojnie światowej co najmniej kilka tysięcy żołnierzy AK, NSZ i innych formacji niepodległościowych zakatowano podczas przesłuchań lub zamordowano po procesach politycznych, dziesiątki tysięcy na wiele lat trafiło do więzień.

Taki los spotkał m.in. płk. Jana Górskiego, prezesa Światowego Związku Żołnierzy AK w Wielkopolsce. W okresie okupacji walczył w ZWZ AK "Jodła" na terenie Opatowa. W 1949 r. aresztowało go UB w Poznaniu. Został skazany na śmierć. – Bicie, trzymanie po dziesięć dni w karcerze, w wodzie – do dzisiaj mi się to śni. To aresztowanie, wyrok śmierci i oczekiwanie na egzekucję – wspominał płk Górski w rozmowie z "Rz". W akcie "łaski" wyrok śmierci zamieniono mu na dziewięć lat więzienia.

W Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych w kilku miastach m.in. w Warszawie, Poznaniu, Lublinie i Krakowie odbędą się pokazy roboczej wersji filmu "Historia Roja" Jerzego Zalewskiego. Opowiada on o losach Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. Rój i jego towarzyszy broni, którzy aż do 1951 r. walczyli z NKWD i komunistami na Mazowszu.

– Film powinien trafić do kin jesienią. Cieszę się jednak, że w Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych uda się go pokazać – mówi "Rz" reżyser Zalewski. Pokazy filmu zorganizują kluby "Gazety Polskiej" i lokalne organizacje kombatanckie.

Żołnierzy wyklętych upamiętni też Instytut Pamięci Narodowej, który organizuje wiele imprez tematycznych, m.in.: w Bydgoszczy – projekt edukacyjny "Niepochowani. Zapomniani", którego celem jest odnalezienie i upamiętnienie miejsc pochówku bohaterów podziemia niepodległościowego; w Krakowie – wystawę "Skazani na śmierć przez Wojskowy Sąd Rejonowy"; w Warszawie – zostanie odsłonięta tablica upamiętniająca Żołnierzy Wyklętych II Konspiracji Antykomunistycznej. Instytut przygotował też stronę internetową ipn.gov.pl/wykleci

– Cieszę się, że Polska nie zapomniała o ludziach, którzy walczyli o wolność ojczyzny – mówi "Rz" Tadeusz Filipkowski, rzecznik Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Żołnierze podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego wreszcie doczekali się swojego święta – obchodzonego dziś Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W 2009 r. projekt ustawy wprowadzającej nowe święto państwowe zgłosił prezydent Lech Kaczyński. Po jego śmierci inicjatywę podjął prezydent Bronisław Komorowski, ale ustawa długo nie mogła trafić pod obrady Sejmu. Dopiero po apelu fundacji "Polska się upomni" 3 lutego parlament ją przyjął.

Pozostało 82% artykułu
Historia
Zaprzeczał zbrodniom nazistów. Prokurator skierował akt oskarżenia
Historia
Krzysztof Kowalski: Kurz igrzysk paraolimpijskich opadł. Jak w przeszłości traktowano osoby niepełnosprawne
Historia
Kim byli pierwsi polscy partyzanci?
Historia
Generalne Gubernatorstwo – kolonialne zaplecze Niemiec
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Historia
Tysiąc lat polskiej uczty