Historia: Feliks Kon, historia komunisty

Feliks Kon (1864 – 1941)

Publikacja: 01.08.2011 03:13

Feliks Kon

Feliks Kon

Foto: Archiwum

Red

Powołany przez władze sowieckie Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski w manifeście „do polskiego ludu roboczego miast i wsi" ogłasza utworzenie Polskiej Socjalistycznej Republiki Rad. Na czele komitetu stoją: Julian Marchlewski, Feliks Dzierżyński i Feliks Kon. Historia rządu „Polski radzieckiej" okazała się krótka. Ustanowiony na ziemiach opanowanych przez Armię Czerwoną po jej klęsce w Bitwie Warszawskiej musiał wycofać się wraz z nią. – Przynależność narodowa była dla tych ludzi kwestią drugorzędną, ale ich polskie pochodzenie w tej sytuacji okazało się użyteczne. Miało stwarzać wrażenie, że nowa władza nie przychodzi na bagnetach obcej armii – mówi historyk prof. Andrzej Chojnowski.

Uczestnik tamtych wydarzeń, Feliks Kon, zmarł 21 lat później, 30 lipca 1941 r. – czyli 70 lat temu. Ten polski Żyd urodzony w 1864 r. w Warszawie był czołowym przedstawicielem radykalnej lewicy. Piłsudczykowski nurt niepodległościowy polskiego socjalizmu nazywał nacjonalistyczną naleciałością. Działając w Międzynarodowej Socjalno-Rewolucyjnej Partii Proletariat, a następnie współtworząc PPS-Lewicę, w 1906 r. opowiadał się za porzuceniem walki o niepodległość Polski na rzecz starań o powszechną rewolucję europejską. Etapem realizacji tego celu miała być rewolucja bolszewicka.

Dlatego Kon i jego towarzysze oddali się na służbę Rosji Sowieckiej i na jej polecenie utworzyli Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski.

Feliks Kon był wzorowym „człowiekiem radzieckim", uniknął stalinowskich czystek w latach 30. Do polskiego pochodzenia czasem w karierze się odwoływał, pracował w Biurze Polskim przy KC Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików) czy – już pod koniec życia, w 1941 roku – był kierownikiem polskiej sekcji Radia Moskwa. – Jednak w partii bolszewickiej po rewolucji obowiązywała zasada: komunista nie ma innej ojczyzny niż ZSRR – mówi dr Maciej Korkuć z IPN.

Współczesna skrajna polska lewica decyzję środowiska Feliksa Kona ocenia ambiwalentnie. – Radykalizm społeczny z przełomu wieków XIX i XX, w tym „internacjonalizm" Wielkiego Proletariatu, nie był jeszcze tożsamy ze zdradą – mówi Michał Sutowski z „Krytyki Politycznej". Ale dodaje, że Kon, „przystępując do bolszewików, wysiadł niestety z polskiego tramwaju na przystanku Rewolucja".

Powołany przez władze sowieckie Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski w manifeście „do polskiego ludu roboczego miast i wsi" ogłasza utworzenie Polskiej Socjalistycznej Republiki Rad. Na czele komitetu stoją: Julian Marchlewski, Feliks Dzierżyński i Feliks Kon. Historia rządu „Polski radzieckiej" okazała się krótka. Ustanowiony na ziemiach opanowanych przez Armię Czerwoną po jej klęsce w Bitwie Warszawskiej musiał wycofać się wraz z nią. – Przynależność narodowa była dla tych ludzi kwestią drugorzędną, ale ich polskie pochodzenie w tej sytuacji okazało się użyteczne. Miało stwarzać wrażenie, że nowa władza nie przychodzi na bagnetach obcej armii – mówi historyk prof. Andrzej Chojnowski.

Historia
Co naprawdę ustalono na konferencji w Jałcie
Materiał Promocyjny
Berlingo VAN od 69 900 zł netto
Historia
Ten mały Biały Dom. Co kryje się pod siedzibą prezydenta USA?
Historia
Most powietrzny Alaska–Syberia. Jak Amerykanie dostarczyli Sowietom samoloty
Historia
Dlaczego we Francji zakazano publicznych egzekucji
Materiał Promocyjny
Warunki rozwoju OZE w samorządach i korzyści z tego płynące
Historia
Tolek Banan i esbecy
Materiał Promocyjny
Suzuki Moto Road Show już trwa. Znajdź termin w swoim mieście