Wydarzenia epoki, rok 1932

Publikacja: 29.07.2009 06:28

Janusz Kusociński w biegu po złoty medal olimpijski w Los Angeles

Foto: AP

rp.pl, Kuba Kamiński, Janusz R Kowalczyk

[srodtytul]Polityka[/srodtytul]

1932:

3 stycznia – Mahatma Gandhi internowany przez Brytyjczyków.

2 lutego – początek konwencji rozbrojeniowej w Genewie.

25 lutego – Adolf Hitler otrzymał niemieckie obywatelstwo.

10 kwietnia – Paul von Hindenburg ponownie prezydentem Niemiec.

15 maja – w ZSRR Stalin ogłosił, że Bóg to przeżytek, instrument ucisku mas pracowniczych.

14 czerwca – oddziały szturmowe NSDAP SA i SS znów legalne w Niemczech.

25 lipca – Polska i ZSRR podpisały układ o nieagresji.

31 lipca – Janusz Kusociński zdobył w Los Angeles olimpijskie złoto (bieg na 10 km: 30 min i 11,4 s).

28 sierpnia – Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura wygrali Challenge;

11 września – zginęli w wypadku lotniczym.

30 sierpnia – Hermann Göring na czele Reichstagu.

20 września – Gandhi rozpoczął strajk głodowy.

19 listopada – drugą żonę Stalina odnaleziono martwą.

21 listopada – prezydent Hindenburg rozmawia z Hitlerem o utworzeniu nowego rządu.

31 grudnia – polscy kryptolodzy złamali szyfr niemieckiej Enigmy. Oddano do użytku schronisko na Polanie Chochołowskiej. Bezrobocie w USA osiągnęło 14 mln (33 proc.).

[srodtytul]Nauka i technika[/srodtytul]

1932:

19 marca – został otwarty most w Sydney nad zatoką Port Jackson – Sydney Harbour Bridge (1149 m długości; 134 m w najwyższym punkcie).

20 marca – sterowiec „Graf Zeppelin” rozpoczął regularne rejsy do Ameryki Południowej.

29 maja – w Warszawie powstał Instytut Radowy im. Marii Skłodowskiej-Curie (dziś Centrum Onkologii).

14 kwietnia – John Cockcroft i Ernest Walton dokonali reakcji jądrowej przyspieszonymi cząstkami – protonami.

28 kwietnia – Max Theiler odkrył szczepionkę przeciw żółtej febrze.

18 sierpnia – August Piccard osiągnął balonem rekordową wysokość 16 197 m podczas dokonywania pomiarów atmosfery i promieniowania kosmicznego. Wyprodukowano pierwszą zapalniczkę typu Zippo. Sir James Chadwick odkrył neutron. Genetyk John Haldane w pracy „Przyczyny ewolucji” zunifikował prawa Mendla z naukową teorią ewolucji. Gerhard Domagk odkrył prontosil – pierwszy doustny antybiotyk. Nagrody Nobla otrzymali: z fizyki – Werner Karl Heisenberg, z chemii – Irving Langmuir, z medycyny – Edgar Douglas Adrian, sir Charles Sherrington.

[srodtytul]Kultura[/srodtytul]

1932:

7 marca – start II Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina; zwyciężył Aleksandr Juninski (ZSRR).

25 marca – premiera pierwszego filmu o Tarzanie z olimpijskim medalistą Johnnym Weissmüllerem w roli głównej.

30 lipca – premiera pierwszego kolorowego (Technicolor) filmu animowanego „Kwiaty i drzewa” Walta Disneya. 6 sierpnia – start Festiwalu Filmowego w Wenecji (de facto na wyspie Lido). 1 listopada – otwarcie opery w San Francisco.

16 listopada – przełom w kulturze masowej w USA: nowojorski Palace Theatre przerobiony na kino.

27 grudnia – na Manhattanie w Nowym Jorku otwarto Radio City Music Hall. Oscary: film „Ludzie w hotelu”; aktorzy: Wallace Beery, Fredric March, Helen Hayes; reżyser Frank Borzage („Zła dziewczyna”). Nobel literacki – John Galsworthy. Nowe książki: Dołęga-Mostowicz „Kariera Nikodema Dyzmy”, Kruczkowski „Kordian i cham”, Makuszyński „Panna z mokrą głową”, Broch „Lunatycy”, Céline „Podróż do kresu nocy”, Huxley „Nowy, wspaniały świat”, Nabokov „Splendor”. Poezje: Staff „Wysokie drzewa”, Broniewski „Troska i pieśń”.