W renesansowym zamku Hartheim w pobliżu Linzu w Austrii pod koniec XIX w. powstał ośrodek dla osób niepełnosprawnych prowadzony przez siostry pallotynki.
Po włączeniu Austrii do Niemiec naziści usunęli pensjonariuszy i siostry. Jesienią 1939 r. w pomieszczeniach zamkowych wybudowali komorę gazową i krematorium.
30 tys. ofiar sanatorium
Zorganizowali w zamku jeden z sześciu ośrodków, w których przeprowadzana była eutanazja (Akcja T4). Dla zamaskowania rzeczywistych celów placówka uchodziła za sanatorium, zatrudniony był w niej personel medyczny.
Program zabijania osób niepełnosprawnych – na początku Niemców – był pierwszym masowym mordem dokonanym przez nazistów. Doświadczenia zdobyte w tej akcji wykorzystano później do zabijania więźniów różnych narodowości w licznych obozach koncentracyjnych. Do tego celu używane były zamaskowane komory gazowe (wyglądały jak łaźnie).
Personel tych ośrodków pracował później w obozach zagłady, m.in. w Sobiborze, Treblince, Bełżcu.