Aktualizacja: 30.12.2017 08:13 Publikacja: 30.12.2017 00:01
30 grudnia 1922 roku Eligiusz Niewiadomski, zabójca prezydenta RP Gabriela Narutowicza, został skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie. W rocznicę tego wyroku przypominamy tekst z 2011 roku.
Historycy do dziś zastanawiają się, jak do tego doszło. Co popchnęło cenionego malarza, uwielbianego przez studentów wykładowcę sztuki, przykładnego ojca rodziny, „Polaka katolika" – jak sam siebie określił – do tego, by 16 grudnia 1922 r. w sali numer 1 gmachu Zachęty Sztuk Pięknych wyciągnąć broń i oddać trzy strzały w plecy prezydenta Gabriela Narutowicza?
On sam odpowiedziałby: dobro ojczyzny. Wziął na siebie obronę Polski przed wrogami. W trakcie krótkiego procesu dobitnie ich zdefiniował. To elektorat partii socjalistycznych: złodzieje, sutenerzy, awanturnicy, próżniacy, wszelkie odpadki społeczne. A także posłowie reprezentujący mniejszości narodowe, którzy stanęli „poza granicą polskości i obywatelskości". Oni Polskę osłabiają, on pragnie dla niej siły...
Przyznał się do czynu – zabójstwa prezydenta – ale nie do winy. Już po wyroku, czekając na śmierć, pisze w „Kartkach z więzienia" o poświęceniu: „Ojczyzna bowiem stoi jedynie ofiarą i poświęceniem jej synów!". Dochód z publikacji prosi przekazać na budowę pracowni dla artystów malarzy – Polaków.
O tym, że matka Eligiusza, człowieka „chorego na Polskę", była czystej krwi Niemka, wiedziała chyba tylko najbliższa rodzina. Andrzej Prus-Niewiadomski, wnuk Romana Niewiadomskiego, brata Eligiusza, dopiero kilka lat temu odkrył okoliczności, w jakich Julia Werner przybyła do Polski. – Andrigun Corrina Juliana Carolina, czyli Julia Werner, była córką Ferdynanda Wernera, urzędnika pruskiego, starosty powiatu Merzig w prowincji Saary. Kiedy w wieku 37 lat niespodziewanie zmarł on na zapalenie opon mózgowych, okazało się, że w kasie miasta brakuje znacznej sumy pieniędzy. Był bodaj pierwszym pruskim urzędnikiem, któremu zdarzyło się zdefraudować pieniądze. Wdowa z dziećmi szukała więc schronienia przed skandalem, zmieniając poddaństwo z pruskiego na rosyjskie. Przeniosła się pod skrzydła owdowiałego szwagra Fryderyka Wernery (pisownia nazwiska została zmieniona w czasach napoleońskich), znanego w Warszawie lekarza – opowiada Andrzej Niewiadomski. Czy o tej historii wiedział Eligiusz, nie sposób dziś dociec. Julia Werner poślubiła dwa lata młodszego urzędnika mennicy warszawskiej i publicystę Wincentego Prus-Niewiadomskiego. Zmarła wkrótce po urodzeniu Eligiusza, swego szóstego, ostatniego dziecka.
W dniach 4–11 lutego 1945 r. Roosevelt, Churchill i Stalin zdecydowali m.in. o tym, że ZSRR otrzymał „zwierzchnictwo” nad Polską i jedną trzecią Niemiec. Nasz kraj utracił też Kresy Wschodnie na rzecz Związku Radzieckiego.
Każdy, kto jadąc do Waszyngtonu, spodziewa się ujrzeć monumentalną rezydencję najpotężniejszego człowieka na świecie, jest zawiedziony jej rozmiarami.
W czasie II wojny światowej, gdy Związek Radziecki stał się sojusznikiem aliantów przeciwko III Rzeszy, uruchomiono gigantyczny projekt ALSIB w celu dostarczenia z Alaski do ZSRR amerykańskich samolotów przeznaczonych na front.
Zdjęcia paparazzi z ostatniej publicznej egzekucji we Francji spowodowały, że władze zrezygnowały z tej metody karania przestępców. Pokaz miał działać odstraszająco, a był jedynie rozrywką dla gawiedzi.
Polityka klimatyczna i rynek energii w Polsce: podstawy prawne, energetyka społeczna. praktyczny proces powołania i rejestracji spółdzielni energetycznych oraz podpisania umowy z OSD
W kultowym serialu z czasów PRL Jacek Zajdler grał rolę charyzmatycznego przywódcy bandy Karioki. W prawdziwym świecie aktor wspierał antykomunistyczną opozycję. Z pobudek moralnych, bo polityką się nie interesował.
Jazda na motocyklu to z całą pewnością wielka przyjemność, o czym zaświadczy każdy, kto chociaż raz miał okazję – legalnie, podkreślmy – poprowadzić maszynę na dwóch kołach.
Transpłciowość, szybkie rozwody, możliwość zaprzeczenia ojcostwa. To nie wątki z amerykańskiego serialu, tylko nasza polska rzeczywistość, także ta prawna.
Czy rodzic, który zostawia dziecko w oknie życia, popełnia przestępstwo?
Interesujące stają się sprawy polityków chronionych immunitetami. Wiele ich działań to tylko zasłony dymne.
Prawdziwa reforma - deregulacja wymagałaby uczciwego zobrazowania zysków i strat związanych z gruntownym liberalizowaniem gospodarki oraz ograniczeniem kognicji państwa.
Polski paszport jest dość gorącym tematem. Wiele osób ze świata polityki czy biznesu ubiega się o niego – mówi mec. Piotr Sawicki z kancelarii, która reprezentowała Jessego Eisenberga w procedurze nadania polskiego obywatelstwa.
Kierując się dziś własnym interesem ws. adwokackiej spółki kapitałowej, możemy jutro wypaczyć ważną funkcję.
Wypowiedzenie konwencji ottawskiej nie zwolni Polski z przestrzegania zobowiązań w niej zawartych. W trudnych czasach nie można zapominać o ochronie ludności cywilnej.
Na tle sprawy Adama Smitha-Connora można zadać pytanie: jak daleko jesteśmy od orwellowskiej Oceanii, gdzie zbrodnią może się stać nie tylko to, co człowiek zrobi lub powie, ale nawet wyraz twarzy, spojrzenie, odruch – wszystko, co można uznać za zakazaną dezaprobatę.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas