Rozstrzelany sztetl Chmielnik. IPN rozpoczyna postępowanie

Pion śledczy IPN w Krakowie rozpoczyna postępowanie w sprawie zbrodni przeciwko ludzkości popełnionej w październiku 1942 roku w Chmielniku (świętokrzyskie) oraz na drodze z Chmielnika do Chęcin. Niemieccy żandarmi, SS-mani i funkcjonariusze Schupo dokonali wtedy zabójstw kilkuset obywateli polskich narodowości żydowskiej.

Jak podaje prowadzący postępowanie zawiadomienie o przestępstwie złożył mieszkaniec wsi Suchowola koło Chmielnika – Lech K., który zeznał, że z opowiadań swojego ojca wie, iż w 1942 roku podczas dokonywania ewakuacji getta chmielnickiego i wywożenia jego mieszkańców do obozów koncentracyjnych, żołnierze niemieccy dopuścili się zabójstw Żydów. Prokurator ustalił nazwiska kolejnych świadków, którzy mogą coś wiedzieć na ten temat i będzie chciał ich przesłuchać.

Poza ustaleniem mechanizmu zbrodni oraz nazwisk ofiar, prokurator sprawdzi, czy żyją jeszcze sprawcy dokonanych 80 lat temu zabójstw.

Czytaj więcej

Plus Minus

„Europa przeciwko Żydom 1880–1945": Korzenie antysemityzmu

Mój ojciec, jeden z dziadków i wszyscy wujowie byli podczas II wojny światowej żołnierzami" – pis...

Jak podaje portal Polin Wirtualny Sztetl początki społeczności żydowskiej w Chmielniku sięgają połowy XVI wieku. Chmielnik był wówczas miastem wielowyznaniowym – do 1658 r., czyli do wygnania z miasta, dominowali tam arianie. „Populacja żydowska szybko powiększała swoją liczebność, aż 18 kwietnia 1630 r. ówczesny właściciel Chmielnika Krzysztof Gołuchowski wydał przywilej: „dozwalający tymże starozakonnym zamieszkania, zakładania handlów różnych, winnicy, szynków y budowlów na placach nakoniec wystawienia Bóźnicy y szkółek” – podaje portal.

W okresie międzywojennym Chmielnik zamieszkiwało 8050 mieszkańców. Wirtualny sztetl podaje, że w 1938 r. liczba żydowskich mieszkańców Chmielnika wynosiła 6670. Składki do budżetu gminy wpłacało 545 rodzin. Wartość majątku ruchomego szacowano na 50 000 zł, nieruchomego – obejmującego synagogę, cztery domy modlitw, cheder, mykwę i cmentarz – na 250 000 zł.

We wrześniu 1939 roku ludność żydowska miasteczka liczyła od 5700 do 5900 osób. Jednak na skutek napływu uchodźców, liczba ta wzrosła do około 12 000 osób.

Czytaj więcej

Historia

Na tropach wojennego rabunku Niemców i Rosjan

Wicepremier Piotr Gliński wzmacnia zespół, który zajmuje się poszukiwaniem utraconych dzieł sztuk...

„Dekretem Hitlera z dnia 26.10.1939 r. utworzono Generalne Gubernatorstwo ze stolicą w Krakowie, a w jego granicach administracyjnych znalazł się Chmielnik. W 1941 r. w mieście utworzono getto. Z ogólnej liczby ok. 12 tys. Żydów, przebywających w czasie okupacji hitlerowskiej w Chmielniku, tylko ok. 6 tys. stanowili rodowici mieszkańcy Chmielnika, pozostali zaś pochodzili z innych miejscowości. Okupację przetrwało tylko ok. 500 osób pochodzenia żydowskiego” – dodają autorzy portalu Polin Wirtualny Sztetl.

Z informacji umieszczonej zaś na portalu „Świętokrzyski Sztetl” wynika, że getto obejmowało całe miasto Chmielnik z wyłączeniem ulic przyległych bezpośrednio do pól. „Zostało założone w pierwszej połowie 1941 roku i zostało zlikwidowane w marcu 1943 roku. Byli w nim Żydzi z Chmielnika oraz przesiedleńcy z innych miast Polski, w tym duża grupa Żydów z Płocka. W getcie w październiku 1942 roku było około 13 000 osób”.

6 października 1942 r. i w kolejnych dniach Niemcy wysiedlili ponad 11 tys. osób narodowości żydowskiej. W czasie tej operacji zabitych zostało na miejscu około 200 Żydów i ponad 70 Polaków. Na roboty przymusowe do Niemiec zabranych zostało około 1695 osób, pozostali zostali zamordowani w obozie zagłady w Treblince.