Niemiecki terror i grabież

Niemcy zaczęli wprowadzać swoje porządki w zajętej części miasta. W pierwszej kolejności zajęli się cywilami. „Poruszanie się po ulicach zostało zabronione. Centrum miasta jest strzeżone, nie wpuszczają tam żadnych ludzi. Ludność, która pozostała w mieście, znajduje się w wyjątkowo ciężkiej sytuacji. Wszystkie piwnice i ziemianki są zapełnione dziećmi i starcami, którzy siedzą tam całymi dniami. Wielu ludzi głoduje, zaczęły rozprzestrzeniać się wszawica i choroby. Część cywilów Niemcy zamierzają ewakuować na swoje tyły, zwłaszcza do m. Kałacz nad Donem, przy czym zapewnią transport tylko tym, którzy oddadzą im jakieś cenne rzeczy. Cała ludność zdolna do pracy została zmobilizowana do różnych robót: odbudowy mostów, budowy umocnień, obsługi żołnierzy (pranie odzieży, praca w kuchni polowej). W budynku Trzeciego Domu Sowietów na rogu Czapajewa i Ładoskiej urzęduje niemiecka komendantura, której pierwszymi rozkazami były mobilizacja kobiet do pracy w niemieckich szpitalach i »oddanie« przez cywilów ciepłych ubrań i obuwia dla armii niemieckiej. (...) Byłego kierownika oddziału chirurgii szpitala kolejowego doktora Makuszyna (50 – 55 lat) mianowali starostą” – brzmiał raport miejscowych organów NKWD wysłany do Moskwy.