Zrabowany pierścień króla Zygmunta Starego w niemieckich rękach

Informację potwierdził nam Piotr Jędrzejowski, rzecznik prasowy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. – W marcu 2023 roku przekazaliśmy wniosek restytucyjny w sprawie pierścienia króla Zygmunta I z kolekcji księżnej Izabeli Czartoryskiej do dyrekcji  Schmuckmuseum Pforzheim. W październiku 2024 roku, za pośrednictwem ambasady RP w Berlinie, przesłaliśmy wniosek również do niemieckiego MSZ – informuje „Rz” rzecznik resortu.

– Każdy przypadek utraconego dobra kultury i jego szans na zwrot jest analizowany indywidualnie, niezależnie od tego czy znajduje się ono w zbiorach prywatnych czy publicznych. W przypadku restytucji niezwykle istotna jest rekonstrukcja i ocena historii danego obiektu. Wykorzystujemy wszystkie dostępne mechanizmy prawne zmierzające do powrotu obiektu na terytorium Polski – dodał Piotr Jędrzejowski.

Wysłaliśmy e-mail do dyrekcji muzeum biżuterii Schmuckmuseum w Pforzheim (miasto w Badenii-Wirtembergii) z pytaniami, czy są skłonni zwrócić ten pierścień polskiemu muzeum oraz w jaki sposób trafił on do kolekcji. Na razie nie otrzymaliśmy odpowiedzi.

Gdyby pierścień został zwrócony, trafi do Muzeum Narodowego w Krakowie. Tak wynika z umowy sprzedaży kolekcji Czartoryskich, która została podpisana w grudniu 2016 r. Muzeum oprócz kolekcji nabyło wtedy prawa do wszystkich dzieł sztuki z kolekcji Izabeli, których dotychczas nie odnaleziono.

Czytaj więcej

Plus Minus

Gdzie jest „Portret Młodzieńca” Rafaela Santi, zrabowany z kolekcji Czartoryskich

Szwajcaria, Niemcy, Australia, a nawet Rosja – tam wiodą tropy związane z najbardziej poszukiwany...

Kiedy pierścień trafił do muzeum niemieckiego w Pforzheim?

Losy królewskiego pierścienia jako pierwsza opisała prof. Ewa Letkiewicz, historyczka sztuki z UMCS w Lublinie. Co ciekawe, artykuł naukowy opublikowała już w 2007 r. w Biuletynie Historii Sztuki. W nim odtworzyła losy biżuterii, która znalazła się w zbiorach niemieckiego Schmuckmuseum.

Jej zdaniem do zbiorów tej placówki pierścień trafił w 1963 roku wraz z 179 innymi zabytkowymi pierścieniami należącymi wcześniej do kolekcjonera Heinza Battke. Co ciekawe prof. Letkiewicz odkryła, że na początku XXI wieku pierścień ten był przez jakiś czas eksponowany przez niemieckie muzeum w Częstochowie, które jest miastem partnerskim Pforzheim.  

„Według informacji udzielonych mi przez dra Fritza Falka, do kolekcji Heinza Battke pierścień został zakupiony między 1954 a 1962 r. Jego wcześniejsze losy nie są znane. W ocenie dra Falka pierścień jest włoskiego pochodzenia i ma swoje odpowiedniki w wielu włoskich portretach” – dodała badaczka.

Nie wiadomo, dlaczego resort kultury zainteresował się dopiero teraz tym odkryciem. Czy jest szansa na jego zwrot? – Łatwiej byłoby go odzyskać z muzeum publicznego, zaś w przypadku prywatnego wszystko zależy od dobrej woli właścicieli – mówi nam osoba, która zajmuje się poszukiwaniem utraconych dzieł sztuki. W tym przypadku dodatkową trudnością jest fakt, że polscy naukowcy mają szczątkowe informacje na temat pierścienia, a także słabej jakości zdjęcie. Wykonał je w latach 30. XX wieku kustosz Muzeum Książąt Czartoryskich, Stefan Saturnin Komornicki.

Z opisu artefaktów złożonych Szkatule Królewskiej wynika, że pierścień króla Zygmunta I Starego wykonany został w stylu renesansowym i ma średnicę zewnętrzną około 2,6 cm. „Masywna obrączka pierścienia wykonana ze złota, ozdobiona została dużym diamentem w szlifie kwadratowym, osadzonym w oprawie typu milgryf i dociśniętym 4 pazurkami” - czytamy w opisie tego precjoza.