„Od dzisiejszego dnia do końca świata,
Kiedy nastanie świętego Kryspina,
W ludzkiej pamięci znowu ożyjemy:
My, garść – szczęśliwy krąg – gromadka braci;
Tak, bo kto dzisiaj ze mną krew wyleje,
Legenda o gromadce braci
Angielska propaganda i tradycja uczyniła z Azincourt heroiczny bój garstki straceńców z wielokrotnie silniejszą wrogą chmarą. Przyczynił się do tego Szekspir, wkładając (w 1599 roku) w usta króla Henryka słynne słowa:
Zostanie moim bratem; choćby z gminu
Pochodził, dzień ten nada mu szlachectwo
(dramat „Henryk V”, przeł. Stanisław Barańczak)
Jak tu nie wierzyć geniuszowi wysyłającemu w bój 12 tys. Anglików przeciw 60 tys. Francuzów? Szekspir utrwalił też w angielskiej pamięci zbiorowej przesadzony wymiar strat – 10 tys. Francuzów i... 25 (dosłownie „five and twenty”!) żołnierzy angielskich. Kontrast był tak wielki, że kręcący w 1944 roku słynną filmową wersję „Henryka V” Laurence Olivier dodał słowo „score”, co podniosło liczbę poległych do 500, zbliżając ją do dzisiejszych szacunków. Szacunków, nie znamy bowiem dokładnej liczby walczących, poległych czy wziętych do niewoli. Zresztą sam przebieg batalii budzi do dziś spory i wątpliwości.
O ile liczebność Anglików nie wywołuje większych kontrowersji (badacze utrzymujący, że Henryk nie otrzymał posiłków, szacowali jego siły na ponad 6 tys., inni podnosili je do 7,5, a nawet 9 tys.), o tyle prawdziwą kością niezgody jest liczba Francuzów. Badająca francuskie źródła Anne Curry, która w 2005 roku opublikowała książkę „Agincourt, A New History”, zerwała z legendą podważoną już przez Francuza Philippe Contamine’a. Doliczyła się bowiem tylko 12 tys. zbrojnych, do których można ewentualnie dodać pewną liczbę zmobilizowanego pospólstwa (to ono napadło na angielski obóz). Daleko nam jednak od proporcji 1:4 (a w liczbach najczęściej 6 tys. przeciw 20 – 30 tys.) podtrzymywanej przez większość brytyjskich historyków.
„Od dzisiejszego dnia do końca świata,
Kiedy nastanie świętego Kryspina,
Pozostało 96% artykułu
