Pojezierze Lubuskie

Leżąca między Wielkopolską a Odrą wyżyna z czystymi leśnymi jeziorami, średniowiecznymi zamkami i cichymi miasteczkami wśród przepastnych sosnowych borów, to zachodnie kresy państwa Piastów.

Publikacja: 29.08.2008 11:15

Pojezierze Lubuskie

Foto: Archiwum „Mówią Wieki"

W czasach Bolesława Krzywoustego stanowiła jeden z najważniejszych ośrodków polskiej państwowości. Piastowie władali tymi strategicznie ważnymi ziemiami do połowy XIII w. aż do fatalnej chwili, gdy w 1250 r. książę śląski Bolesław Rogatka, znany awanturnik potrzebujący stale pieniędzy na wojny z piastowskimi krewniakami, przehandlował je Brandenburczykom. Później przez wieki były tylko prowincją Brandenburgii i państwa pruskiego, a z punktu widzenia sztabowców – przedpolem Berlina. Nabierały znaczenia jedynie podczas kampanii wojennych, gdy drogami niżu europejskiego, od brzegów Atlantyku po Moskwę, maszerowały wielkie armie. Obecnie w UE zyskały nową szansę m.in. jako jeden z najatrakcyjniejszych pod względem przyrodniczym i turystycznym regionów w tej części Europy.

Dla obywateli PRL mała wieś położona na skraju Puszczy Rzepińskiej, kilka kilometrów od Odry – a ściśle mówiąc stacja kolejowa o tej nazwie – była, może nie oknem, ale lufcikiem na świat. Tu, od kontroli celnej i paszportowej zaczynały się wielkie podróże do Paryża czy Londynu. Dziś kontroli już nie ma, a rolę stacji granicznej przejął nowy dworzec w Słubicach. W Kunowicach oprócz parafii – nowy kościół to jedna z niewielu budowli we wsi, gdzie wciąż przeważają lepiej lub gorzej remontowane poniemieckie domy – najważniejszą instytucją jest szkoła podstawowa. Grono pedagogiczne i uczniowie zaangażowali się w sprawę popularyzacji bitwy wśród miejscowego społeczeństwa. Do niedawna nic praktycznie o niej we wsi nie wiedziano – w przeciwieństwie do walk, jakie stoczyli tu z Niemcami radzieccy czołgiści zimą 1945 r., upamiętnionych czołgiem T-34 na cokole.

Dawne pobojowisko pod Kunowicami cieszy się natomiast sporym powodzeniem wśród miłośników militariów. Na Młyńskim Wzgórzu na północ od wsi, na które w pierwszej fazie bitwy wdarła się, zdobywając rosyjskie umocnienia, pruska piechota, można znaleźć XVIII-wieczne monety, guziki, ołowiane kule, ostrogi. Jeden z poszukiwaczy pamiątek wydobył z ziemi nawet 12-funtową kulę armatnią. W porównaniu z czasami wojny siedmioletniej w okolicy przybyło lasów. Sosnowe bory i zagajniki, a także ugory zajmują dziś znaczną część dawnych pól między Drzecinem (Trettin) a Kunowicami, przez które maszerowały pułki Fryderyka Wielkiego, próbując oskrzydlić przeciwnika.

Już wkrótce miasto nad Odrą, z punktu widzenia urbanisty część położonego na drugim brzegu rzeki niemieckiego Frankfurtu, powiększy się o kilka okolicznych wsi, w tym Kunowice. Miejscowy cmentarz żydowski to jedna z pierwszych zachowanych (z 1399 r.) nekropolii żydowskich w Europie. Najstarszą budowlą w mieście jest kamieniczka przy ul. Sienkiewicza z 1499 r. Godne uwagi są także m.in. XVIII-wieczne ratusz i budynek sądu oraz kilkanaście kamienic z XVIII – XIX w.

Nad średniowieczną osadą na przesmyku między jeziorami Łagowskim i Trześniowskim wznosi się barokowy, po przebudowie wcześniejszej gotyckiej budowli, zamek joannitów z 35-metrową narożną wieżą obronną. Dawna stolica kawalerów maltańskich, położona wśród lasów w okolicy, gdzie klimat należy do najłagodniejszych w Polsce – znany dziś ośrodek turystyczny i wypoczynkowy – nazywana jest perłą ziemi lubuskiej.

Piwo ośnieńskie znane było niegdyś w całej Brandenburgii – w XVI w. liczba warzelni piwa sięgała tu 900. Jedno z nielicznych miast w kraju, gdzie zachowały się średniowieczne mury obronne. Zbudowane w XV w. z głazów narzutowych i cegły, mają 1350 m długości i 12 baszt. Otaczają zabytkowe centrum miasteczka z gotyckim kościołem św. Jakuba z 1298 r.

W podziemnym labiryncie Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego żyje ok. 30 tys. nietoperzy należących do 12 gatunków. A może więcej. Po ponad 60 latach od wycofania się stąd wojsk niemieckich wciąż do końca nie wiadomo, jakie tajemnice kryją w sobie podziemne – największe w Europie – fortyfikacje Rejonu Umocnionego Łuku Odry i Warty. Wybudowane w latach 1935 – 1939 miały osłaniać od wschodu Berlin. Kilkadziesiąt potężnych bunkrów o 1,5 – metrowych betonowych ścianach ze szpitalami, magazynami, koszarami połączonych jest siecią korytarzy długości ok. 30 km. Licząca 5 km Pętla Boryszyńska prowadząca komorami baterii pancernej nr 5 to najdłuższa podziemna trasa turystyczna w kraju.

Symbolem Parku Narodowego Ujście Warty jest gęś zbożowa. Ponad 8 tys. ha mokradeł i polderów nad Odrą w pobliżu Słońska to jedna z najważniejszych ostoi ptaków wodnych i błotnych w tej części Europy.

Dojazd:

- pociąg IC z Warszawy do Rzepina – 102 zł

- samochodem z Warszawydo Kunowic, 495 km, 6 godz. jazdy, koszt 170 zł, z Poznania – 180 km, 2 godz. 20 min, koszt 60 zł

Hotele:

- Nadodrze, Kunowice – od 21 zł

- Rancho, Drzecin – od 25 zł

- Euro Kaliski, Słubice – 60 zł

- Zamek, Łagów – od 90 zł

- Bukowy Dworek, Łagów – 115 zł

W czasach Bolesława Krzywoustego stanowiła jeden z najważniejszych ośrodków polskiej państwowości. Piastowie władali tymi strategicznie ważnymi ziemiami do połowy XIII w. aż do fatalnej chwili, gdy w 1250 r. książę śląski Bolesław Rogatka, znany awanturnik potrzebujący stale pieniędzy na wojny z piastowskimi krewniakami, przehandlował je Brandenburczykom. Później przez wieki były tylko prowincją Brandenburgii i państwa pruskiego, a z punktu widzenia sztabowców – przedpolem Berlina. Nabierały znaczenia jedynie podczas kampanii wojennych, gdy drogami niżu europejskiego, od brzegów Atlantyku po Moskwę, maszerowały wielkie armie. Obecnie w UE zyskały nową szansę m.in. jako jeden z najatrakcyjniejszych pod względem przyrodniczym i turystycznym regionów w tej części Europy.

Pozostało 84% artykułu
Historia
Krzysztof Kowalski: Heroizm zdegradowany
Historia
Cel nadrzędny: przetrwanie narodu
Historia
Zaprzeczał zbrodniom nazistów. Prokurator skierował akt oskarżenia
Historia
Krzysztof Kowalski: Kurz igrzysk paraolimpijskich opadł. Jak w przeszłości traktowano osoby niepełnosprawne
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Historia
Kim byli pierwsi polscy partyzanci?
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska