Ocalałe. Kolekcja malarstwa, rysunku, rzeźby ze zbiorów ŻIH

Zbierane na terenie całego kraju od roku 1944, ocalone od zniszczenia dzieła są bardzo ważnym dokumentem i świadectwem historii polskich Żydów. Stanowią one trzon kolekcji malarstwa, grafiki i rzeźby znajdującej się w zbiorach Muzeum ŻIH.

Zobacz galerię zdjęć

Dzięki jej stałemu uzupełnianiu Instytut zgromadził prace najważniejszych artystów żydowskiego pochodzenia, niejednokrotnie jest to jedyny pozostały po nich ślad, jedyna pamiątka. Na wystawie zaprezentujemy dzieła blisko pięćdziesięciu autorów, ukazujące bogactwo żydowsko-polskiego życia artystycznego przedwojennej Warszawy i wielu innych miast II Rzeczypospolitej. Znajdą się na niej także prace powstałe w gettach w czasie niemieckiej okupacji.

Żydowski Instytut Historyczny pragnie też przerwać długie milczenie na temat tych mało znanych a zarazem wybitnych twórców. Złożona z dwóch części ekspozycja będzie zrealizowana z okazji otwarcia wystawy głównej w Muzeum Historii Żydów Polskich.

Jej pierwsza część, na którą złożą się prace artystów tworzone w gettach i w czasie niemieckiej okupacji, zostanie umieszczona w specjalne zaaranżowanej przestrzeni. Duża część prac związana jest bezpośrednio z Warszawą i Łodzią. Większość z nich pochodzi z Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego z tzw. Archiwum Ringelbluma. Wśród nich będą prace takich artystów jak Gela Seksztajn (seria portretów dzieci) czy nieznany z imienia Rosenfeld (rysunki z komentarzami autora). Ponadto na wystawie znajdą się rysunki Witolda Lewinsona, Romana Kramsztyka i Henryka Becka, dzieła tworzone w atmosferze lęku o życie i w nieludzkich warunkach.

Przypomniane zostaną także prace Maksymiliana Eljowicza, który w czasie wojny w warszawskim getcie, razem z innym artystą Józefem Śliwniakiem, wykonywał witraże do holu recepcyjnego budynku gminy żydowskiej oraz polichromie ukazujące sceny biblijne i Żydów przy pracy.

Na drugą część wystawy złożą się przede wszystkim dzieła będące rdzeniem kolekcji sztuki ŻIH. Ich treści dotyczą wielu zjawisk, myśli inspirowanych problemami epoki i wydarzeniami z codziennego życia. Ich autorzy, mistrzowie koloru, przestrzeni, rytmu i formy często nawiązują do czasów dzieciństwa i dojrzewania.

Pokazane zostaną zapamiętane przez artystów „krajobrazy", wiejskie i miejskie scenerie, martwe natury i portrety, malarstwo rodzajowe. To, co je charakteryzuje, to znakomity warsztat malarski nabyty w szkołach rzemiosła artystycznego i akademiach sztuk pięknych Europy. Będziemy mogli zobaczyć różne style i kierunki odbijające się w prezentowanych dziełach, począwszy od realizmu, poprzez impresjonizm, postimpresjonizm, po ekspresjonizm i surrealizm.

Ważne i wspólne dla obu części wystawy "Ocalałe. Kolekcja ŻIH" jest to, że będzie ona świadectwem życia wielu artystów, które zostało brutalnie przerwane: umierali z głodu, mordowano ich w niemieckich obozach zagłady w Treblince, Auschwitz, Bełżcu, ginęli zamęczeni w gettach Warszawy, Lwowa, Krakowa, Białegostoku i Łodzi. Tylko niewielu z nich udało się przeżyć gehennę Holokaustu. Jedyne, co po nich zostało, to wspomnienie pejzaży minionego świata.

ŻIH pokaże prace:

Józef Badower, Abraham Behrmann, Henryk Beck, Henryk Berlewi, Sasza Blonder, Stanisława Centnerszwerowa, Henryk Chaimowicz, Samuel Cygler, Aniela Cukierówna, Henryk Cytryn, Maksymilian Eljowicz, Henryk Epstein, Erno Erb, Samuel Finkelstein, Abraham Frydman, Helena Głogowska, Jan Gotard, Dawid Greifenberg, Abraham Guterman, Maks Haneman, Samuel Hirszenberg, Henryk Glicenstein, Juliusz Idel-Podeszwa, Marcin Kitz, Artur Klar, Roman Kramsztyk, Józef Kowner, Izrael Lejzerowicz, Witold Lewinson, Artur Markowicz, Zygmunt Menkes, Jerzy Merkel, Józef Mittler, Artur Nacht-Samborski, Abraham Neumann, Henryk Rabinowicz, Julia Ringel-Keilowa, Leon Rosenblum, Rozenfeld, Mojżesz Rynecki, Bruno Schulz, Efraim i Menasze Seidenbeutel, Gela Seksztajn, Marceli Słodki, Norbert Strassberg, Szymon Szerman, Szymcha Simon Trachter, Maurycy Trębacz.