Najder: Szlachta bracia

Naczelną zasadą mitu szlacheckiego w Polsce była równość wszystkich szlachciców niezależnie od ich majątku i stanowiska. Znane przysłowie głosiło: „Szlachcic na zagrodzie równy wojewodzie". Tytułów w I RP nie uznawano. Szlachcice nazywali się wzajemnie braćmi.

Publikacja: 12.01.2017 15:02

Zdzisław Najder, były dyrektor polskiej sekcji Radia Wolna Europa

Zdzisław Najder, były dyrektor polskiej sekcji Radia Wolna Europa

Foto: Fotorzepa, Bartlomiej Zborowski

Zdzisław Najder

Równość braci szlachciców była narodowym polskim tabu. Przypadki łamania tego tabu to jeden z centralnych tematów naszej literatury, od wielkiej do jarmarcznej, od Antoniego Malczewskiego do Heleny Mniszkówny, której dwutomowa „Trędowata" (1909) biła rekordy wydawnicze i wycisnęła kaskady łez z oczu ubogich wychowawczyń i panien służących. Dość rzucić okiem na ważne dzieła naszej literatury, by się przekonać o płomieniach głębokich uczuć i gejzerach ckliwych westchnień, które ten motyw wywoływał.

Pozostało jeszcze 86% artykułu

Czytaj więcej, wiedz więcej!
Rok dostępu za 99 zł.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję?
- możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

Obżarstwo, czyli gastronomiczne alleluja!

Obżarstwo, czyli gastronomiczne alleluja!

Wielkanoc to czas sięgania po tradycyjne ziemiańskie potrawy i nostalgicznego wspominania dawnych smaków. Ale po...

Citi Handlowy: Konto oszczędnościowe do 200 tys. zł. Oferta ważna do 12.05.2025

Materiał Promocyjny

Citi Handlowy: Konto oszczędnościowe do 200 tys. zł. Oferta ważna do 12.05.2025

Jak Wielkanoc świętowali nasi przodkowie?

Jak Wielkanoc świętowali nasi przodkowie?

Najważniejsze święto chrześcijaństwa, upamiętniające męczeńską śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, jest...

I sobór nicejski zwołał Konstantyn Wielki. Obrady trwały od 19 do 25 lipca 325 r.

Krzyż pański z wielkanocną datą

Obliczanie daty Niedzieli Wielkanocnej za pomocą reguły aleksandryjskiej okazało się kłopotliwie. Nie brakowało...

Wołyń, nasz problem. To test sprawczości państwa polskiego

Wołyń, nasz problem. To test sprawczości państwa polskiego

Czy w sprawie zbrodni UPA na Wołyniu i w Galicji Wschodniej wybrzmią w w końcu polskie racje? To test naszej pol...

Škoda obniża ceny hybrydowych wersji Škody Superb i Škody Kodiaq

Materiał Promocyjny

Škoda obniża ceny hybrydowych wersji Škody Superb i Škody Kodiaq

Teren cmentarza w nieistniejącej już wsi Puźniki na Ukrainie (obw. Tarnopolski)

Ekshumacje w Puźnikach. Po raz pierwszy wykorzystamy nowe narzędzie genetyczne

24 kwietnia we wsi Puźniki w Ukrainie rozpoczną się ekshumacje. Zespół naukowców z Pomorskiego Uniwersytetu Medy...

Ducato w leasingu 102,9% z pakietem ubezpieczeń OC/AC za 1% wartości auta

Materiał Promocyjny

Ducato w leasingu 102,9% z pakietem ubezpieczeń OC/AC za 1% wartości auta

Karta pocztowa z początku XX w.: wejście do stacji metra Bastille w Paryżu. Na linii 1 stacja został

Historia świata

Metro, czyli dzieje rozwoju komunikacji miejskiej

Szymon Fedorońko (1893–1940) – naczelny kapelan wyznania prawosławnego Wojska Polskiego. Zamordowany

Historia świata

Ukraińscy bracia w powstaniu warszawskim. Historia jak z „Szeregowca Ryana”

W Morzu Śródziemnym, koło przylądka tureckiego Uluburun, w 1982 r. poławiacz gąbek natrafił na wrak

Historia świata

Brakujące morskie ogniwo

Grób marszałka Mariana Spychalskiego i jego żony na cmentarzu wojskowym na Powązkach w Warszawie

Historia Polski

Marian Spychalski: bezwzględny karierowicz

Estera Flieger, dziennikarka działu krajowego „Rzeczpospolitej”, historyczka

Tysiąc lat i ani jednej idei. Uśmiechnięta Polska nadal poszukuje patriotyzmu

Naukowcy zbadali szkielet z czasów rzymskich znaleziony na jednym z najlepiej zachowanych cmentarzys

Naukowcy zbadali szkielet rzymskiego gladiatora. Przełomowe wyniki analiz

Teren budowy nowego Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918 – 1919

Historia Polski

Trwa budowa podziemnego serca wyjątkowego muzeum. Będzie w nim agora

W niedzielę nad Wybrzeżem Kościuszkowskim przelecą samoloty F-16.

Jak będzie wyglądać rocznica koronacji Chrobrego? Czołgi na ulicach stolicy

Ukraiński żołnierz

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1157

Carys Harding: Pokazuję szybkie, bardzo proste metody na sprzątanie w domu. Każdy, kto ogląda moje n

Młoda matka zyskała sławę, prezentując oryginalny sposób na wieczorny reset. Inspiracja?

„The Last Showgirl”, reż. Gia Coppola, dys. Gutek Film

Zdumiewający popis Pameli Anderson. Recenzja filmu „The Last Showgirl”

Korzeniowski Warsaw Race Walking Cup po raz czwarty

Korzeniowski Warsaw Race Walking Cup po raz czwarty

Od lipca 2025 r. nowy adres Urzędu Ochrony Danych Osobowych

UODO zmieni swoją siedzibę. Co z klauzulą informacyjną

Państwo w państwie. Miliony za śmieci na koszt mieszkańców gminy.

Społeczeństwo

Państwo w państwie. Miliony za śmieci na koszt mieszkańców gminy.

Szef Pentagonu groził wysokim rangą wojskowym? „Podłączę do wykrywacza kłamstw”

Slasherzy (ukośniki) to osoby, które nie trzymają się jednej ścieżki kariery, ale badają wiele tożsa

Pokolenie Z to generacja „ukośników”. Ten model działania pracownika zmienia firmy