George Byron, słynny angielski podróżnik, poeta romantyczny, człowiek wielkiej kultury i szerokich zainteresowań, napisał: „Widziałem ruiny Aten, Efezu i Delf. Podróżowałem po dużej części Turcji i wielu innych miejscach w Europie i Azji. Ale nigdy nie widziałem dzieła natury czy sztuki, które zrobiłoby na mnie takie wrażenie jak Złoty Róg, który pojawił się przed moimi oczami”. Nie on jeden wyrażał podobny zachwyt nad ponadczasową zatoką, nad którą rozwinął się wielgachny, przepełniony magią Stambuł, niegdyś stolica wielokulturowego Imperium Osmańskiego, które w swoich szczytowych momentach rozciągało się od Morza Kaspijskiego po niemalże Wiedeń. Przesiąknięta turecką melancholią, uwikłana w swoje skomplikowane dzieje metropolia zauroczyła mnie od pierwszego momentu, pobudziła zmysły i uwiodła.
Fascynująca i burzliwa historia Stambułu
Historia miasta dumnego ze swojej orientalnej tożsamości, a jednocześnie zapatrzonego na Zachód, jest tyleż fascynująca, co burzliwa. Jego powstanie szacuje się na VII wiek p.n.e. Przybyli tu greccy koloniści nadali mu nazwę Bizancjum, które dzięki swojemu korzystnemu położeniu zaczęło się bardzo szybko rozwijać. Nic dziwnego, że przechodziło z rąk do rąk, od perskich, po ateńskie czy spartańskie. Pod koniec II w n.e. cesarz Septymiusz Sewer, po wygraniu wojny domowej, splądrował je i odbudował w stylu rzymskim. Wkrótce potem Konstantyn Wielki uczynił z niego stolicę Cesarstwa Bizantyjskiego i nazwał Konstantynopolem. Miasto uchodziło wówczas za najpiękniejsze i najbogatsze na świecie; było zamieszkiwane przez pół miliona ludzi.
Konstantynopol, scenka z 1900 r. Aż do 1930 r. tak nazywano dzisiejszy Stambuł
Tysiąc lat później stolica chrześcijańskiego państwa została złupiona przez krzyżowców IV krucjaty, a następnie w 1453 r., bardzo zniszczona, dostała się w ręce sułtana Mehmeda II Zdobywcy z dynastii tureckiej. Nastała nowa epoka imperium otomańskiego, nazwę stolicy Konstantynopol zmieniono na Istanbul, a kościoły na meczety, jako że religia islamska zastąpiła prawosławie. Mocarstwo, prowadząc liczne wojny, znacznie rozszerzyło swoje terytorium. W XVI stuleciu, w okresie szczytowego rozwoju imperium, Sulejman Wspaniały zamierzał uczynić z miasta wierne odzwierciedlenie swojej potęgi, wyraz triumfu islamu nad chrześcijaństwem.
Kolejna wielka rewolucja nastąpiła po zakończeniu I wojny światowej, kiedy w 1923 r. Mustafa Kemal Atatürk obalił ostatniego sułtana i z gruzów Imperium Osmańskiego stworzył współczesną republikę. Pomimo silnych wewnętrznych nurtów tradycjonalistycznych i muzułmańskich, pomimo przyprawiającej o zawrót głowy mieszanki kultur, religii i wpływów, nadał on państwu nową wizję polityczną, przyjmując zachodnią orientację i europejskie aspiracje. Zachował przy tym umiarkowany islamizm, gdzie samotne, ubrane po europejsku kobiety nie wywoływały zgorszenia i gdzie w zaludnionych restauracjach nie przejmowano się ramadanem i jego surowymi nakazami postu.