Paweł Łepkowski: Stalinowski terror absolutny

W systemie stalinowskim życie jednostki nie miało znaczenia. Napór wroga jedynie wzmagał obsesje Stalina, który teraz swoje zbrodnicze rozkazy uzasadniał dobrem wyższym – koniecznością przetrwania państwa za wszelką cenę. Ludność cywilna cierpiała tak samo od nowego okupanta, jak i od wycofujących się oddziałów NKWD i jednostek Armii Czerwonej, które w myśl dyrektywy Stalina o spalonej ziemi niszczyły składy żywności, fabryki, sklepy, szkoły i szpitale, pozostawiając cywilów na niemal pewną śmierć głodową. Niemcy nie tylko wkraczali na spaloną ziemię, ale także napotykali coraz liczniejsze masowe mogiły zamordowanych „kontrrewolucjonistów”. Latem 1941 r. ofiarą tych mordów i wypędzeń padły dziesiątki tysięcy ludzi. Aż 40 tys. zmarło w czasie przymusowych marszów w głąb Rosji. We Lwowie NKWD przeprowadziła egzekucję 12 tys. więźniów w czasie, gdy do rogatek miasta zbliżały się pierwsze oddziały niemieckie. Skala okrucieństwa w niczym nie ustępowała tej, którą Niemcy stosowali wobec podbitych narodów i Żydów. Znawca dziejów Rosji i ZSRR, niemiecki profesor Jörg Baberowski, twierdzi, że kiedy Niemcy wkroczyli do Lwowa, ujrzeli w miejskim sierocińcu widok, który nawet nimi wstrząsnął: martwe dzieci poprzybijane do ścian. Masowe mogiły Niemcy odkrywali na Litwie, Łotwie, Białorusi i Ukrainie.