Manifest PKWN: 22 lipca, dzień wielkiego kłamstwa

Początki władzy komunistycznej w Polsce były tak niepozorne i nędzne, że trzeba to było na wiele lat ukryć za propagandowymi historyjkami o „wiekopomnym Manifeście Lipcowym”. W latach 1945–1989 obchodzono w Polsce święto upamiętniające wydarzenie będące całkowitą fikcją.

Publikacja: 22.07.2024 06:00

Mężczyzna czyta Manifest PKWN (wydrukowany z datą: 22 lipca 1944 r.) – symboliczne zdjęcie propagand

Mężczyzna czyta Manifest PKWN (wydrukowany z datą: 22 lipca 1944 r.) – symboliczne zdjęcie propagandy komunistycznej, wielokrotnie wykorzystywane w książkach i prasie w czasach PRL

Foto: Autor nieznany/ Andros64 / Wikimedia Commons

Oficjalna historiografia PRL przekonywała, że 22 lipca 1944 r. zaczął urzędować w Chełmie, „na pierwszym wyzwolonym fragmencie kraju”, Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN), który 1 sierpnia przeniósł się do Lublina i był de facto rządem Polski zrzeszającym nie tylko komunistów, ale również przedstawicieli wielu innych „postępowych” stronnictw. Miał zostać powołany przez działającą w podziemiu Krajową Radę Narodową, czyli samozwańczą komunistyczną namiastkę parlamentu. Naprawdę jednak krajowi komuniści z powołaniem tego tworu nie mieli nic wspólnego.  Powstał on bowiem wyłącznie z woli Stalina, pod którego okiem 20 lipca 1944 r. zredagowano manifest tej marionetkowej instytucji. Dzień później wydrukowano go w Moskwie (zrobiono to z błędami, np. szef PKWN Edward Osóbka-Morawski został tam podpisany jako „Osubka-Morawski”; sowiecki drukarz nie miał czcionki z polską literą „ó”. Manifest zaczął być rozklejany na zajętych przez Sowietów terenach na zachód od Bugu dopiero po kilku dniach od wkroczenia tam Armii Czerwonej. 22 lipca o godz. 20.15 Radio Moskwa poinformowało o powstaniu PKWN w Chełmie, zaskakując tym nawet komunistyczną Polską Partię Robotniczą. 

Dostęp na ROK tylko za 79zł z Płatnościami powtarzalnymi BLIK

Jak zmienia się Polska, Europa i Świat? Wydarzenia, społeczeństwo, ekonomia i historia w jednym miejscu i na wyciągnięcie ręki.
Subskrybuj i bądź na bieżąco!
Historia Polski
Pierwszy transport do piekła
Historia Polski
Polskie wojsko w ostatnich dniach III Rzeszy
Historia Polski
Żołnierze generała Maczka odzyskali tożsamość dzięki badaniom DNA
Historia Polski
Niezwykła wystawa o Hołdzie Pruskim na Zamku w Malborku
Materiał Promocyjny
Mieszkania na wynajem. Inwestowanie w nieruchomości dla wytrawnych
Historia Polski
Leopold Tyrmand: wielbiciel kobiet, jazzu i sportu