Manifest PKWN: 22 lipca, dzień wielkiego kłamstwa

Oficjalna historiografia PRL przekonywała, że 22 lipca 1944 r. zaczął urzędować w Chełmie, „na pierwszym wyzwolonym fragmencie kraju”, Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN), który 1 sierpnia przeniósł się do Lublina i był de facto rządem Polski zrzeszającym nie tylko komunistów, ale również przedstawicieli wielu innych „postępowych” stronnictw. Miał zostać powołany przez działającą w podziemiu Krajową Radę Narodową, czyli samozwańczą komunistyczną namiastkę parlamentu. Naprawdę jednak krajowi komuniści z powołaniem tego tworu nie mieli nic wspólnego.  Powstał on bowiem wyłącznie z woli Stalina, pod którego okiem 20 lipca 1944 r. zredagowano manifest tej marionetkowej instytucji. Dzień później wydrukowano go w Moskwie (zrobiono to z błędami, np. szef PKWN Edward Osóbka-Morawski został tam podpisany jako „Osubka-Morawski”; sowiecki drukarz nie miał czcionki z polską literą „ó”. Manifest zaczął być rozklejany na zajętych przez Sowietów terenach na zachód od Bugu dopiero po kilku dniach od wkroczenia tam Armii Czerwonej. 22 lipca o godz. 20.15 Radio Moskwa poinformowało o powstaniu PKWN w Chełmie, zaskakując tym nawet komunistyczną Polską Partię Robotniczą.