Zepchnięte z cokołów. O walce Polaków z pomnikami

Skupiała się na nich nienawiść do zaborcy, okupanta, narzuconej siłą władzy. Zwykle obalano je lub usuwano przy pierwszej nadarzającej się okazji, co miało symbolizować początek nowej lepszej epoki. Oto kilka najbardziej spektakularnych odsłon walki Polaków z pomnikami.

Publikacja: 28.12.2023 21:00

Demontaż pomnika Dzierżyńskiego. Warszawa, 16 listopada 1989 r.

Foto: ANDRZEJ IWAŃCZUK/REPORTER

Krzysztof Jóźwiak

Pierwsza Rzeczpospolita pomnikami nie stała. Aż do końca XVIII w. powstały jedynie dwa publiczne monumenty niezwiązane z kultem religijnym. Król Władysław IV ufundował na cześć swojego ojca Zygmunta III posąg na kolumnie, która ozdobiła pl. Zamkowy w Warszawie, a Stanisław August Poniatowski uhonorował w Łazienkach króla Jana III Sobieskiego. Nieliczne monumenty fundowali także magnaci, wśród nich wyróżnia się statua hetmana Stefana Czarnieckiego ustawiona w 1763 r. na rynku w Tykocinie za pieniądze Jana Klemensa Branickiego. W staropolskim krajobrazie zdecydowanie przeważały pomniki religijne, najczęściej w formie kapliczek.

Pozostało jeszcze 96% artykułu

Czytaj więcej, wiedz więcej!
Rok dostępu za 99 zł.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję?
- możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

Stanisław Ignacy Witkiewicz, „Autoportret w gwardyjskim czaku, w mundurze paradnym”

Historia Polski

Wyprawa z Malinowskim i wojenne losy Witkacego

„Zmagał się z traumą frontową i niechętnie powracał do chwil spędzonych w piekle nad Stochodem” – mówi Przemysła...

Materiał Promocyjny

Rośnie znaczenie magazynów energii dla systemu energetycznego i bezpieczeństwa kraju

W związku z dużą zmiennością produkcji energii ze źródeł odnawialnych – kluczowa staje się możliwość szybkiego i elastycznego reagowania na potrzeby systemu. Odpowiedzią jest magazynowanie energii w okresach jej nadmiaru i szybkie uwalnianie do sieci, kiedy jej brakuje.

Stanisław Ignacy Witkiewicz, „Portret matki”, pastel z 1918 r.

Historia Polski

Pastelowy biznes w stolicy i w powiecie

W 1925 r. Witkacy zrywa z malarstwem istotnym, porzuca prawie całkowicie farby olejne, zawiedziony słabym odbior...

Pomnik poświęcony Polakom ratującym Żydów w czasie II wojny światowej

Historia Polski

W Ciepielowie upamiętnieni zostaną zamordowani Polacy, którzy pomagali Żydom

W Ciepielowie zostanie odsłonięty pomnik zamordowanych przez Niemców rodzin Kosiorów, Skoczylasów, Kowalskich i...

I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ Solidarność w Gdańsku obradował w dwóch turach: od 5 do 10 września i

Historia Polski

Liberałowie, czyli Polskę trzeba było zmienić. Debata w rocznicę śmierci Mirosława Dzielskiego

Debatę moderowaną przez redaktora Bogusława Chrabotę przeprowadzono 26 października 2024 r. w gościnnych murach...

Materiał Partnera

Kroki praktycznego wdrożenia i operowania projektem OZE w wymiarze lokalnym

Transformacja energetyczna. Inwestowanie i operowanie infrastrukturą energetyczną. Strategiczne, ekonomiczne, technologiczne i środowiskowe aspekty transformacji energetycznej w wymiarze lokalnym

Tablica pamiątkowa ku czci Mirosława Dzielskiego na gmachu Herbewo w Krakowie, al. Słowackiego 64

Historia Polski

Jak budowano w Polsce kapitalizm

Trzydzieści sześć lat to w historii świata niewiele więcej niż jedno pokolenie. Można śmiało powiedzieć, że niem...

Materiał Promocyjny

Jak znaleźć nieruchomość w Warszawie i czy warto inwestować?

Warszawski rynek nieruchomości od lat przyciąga inwestorów. Nic dziwnego, stabilne zyski i perspektywy długoterminowego wzrostu wartości są wyjątkowo kuszącą perspektywą. W obliczu inflacji, zmian stóp procentowych i rosnącego popytu na wynajem wiele osób zastanawia się, czy to dobry moment na zakup mieszkania w stolicy. Podpowiemy, co przemawia za inwestycją w warszawskie nieruchomości oraz opiszemy potencjalne ryzyka, które warto wziąć pod uwagę. Zanalizujemy aktualne ceny mieszkań i trendy rynkowe na 2025 rok. Dowiesz się również, gdzie szukać najlepszych ofert.