Chrześcijański król z pogańskiej Litwy

Koronacja Jagiełły na króla Polski, chrzest Litwy i unia z nią wymagały od Jadwigi i możnowładców sterujących naszą nawą państwową odwagi i niebywałej wyobraźni.

Publikacja: 13.05.2011 07:58

Władysław Jagiełło, malował Jan Matejko

Władysław Jagiełło, malował Jan Matejko

Foto: Archiwum „Mówią Wieki"

Takiej mniej więcej, jaką wykazuje żeglarz zmieniający kurs o 90 stopni przy przeciwnym wietrze o sile huraganu.

To był udany manewr. Z obcego, nieprzyjaznego plemienia uczynił braci, którzy walnie przyczynili się do pokonania wspólnego, śmiertelnego wroga, czyli Krzyżaków. Rozszerzył promieniowanie łacińskiego chrześcijaństwa i łacińskiej kultury w polskim wydaniu na wschód. Stworzył podwaliny mocarstwa pierwszej wielkości w Euro- pie, będącego w ciągu przynajmniej 200 lat wzorem współistnienia różnych nacji, tradycji i wierzeń. A także rozwoju szlacheckiego społeczeństwa obywatelskiego.

Dopiero dalecy potomkowie zaprzepaścili szansę trwałego umocnienia takiego państwa i doprowadzili do jego zwyrodnienia. Na początku XV wieku nasz orzeł rozpoczynał dopiero wcale niełatwy lot wznoszący. To, że się powiódł, zawdzięczamy pierwszemu od czasów prehistorycznych królowi, w którego żyłach nie płynęła nawet kropla krwi piastowskiej. Tę krew miał dzięki koligacjom przodków czeski Wacław II, a węgierski Ludwik był po kądzieli Piastem. Obaj byli też władcami z wielkich chrześcijańskich rodów. Księcia Jogajłę niektórzy widzieli natomiast jako „dzikiego Litwina" i „pogańskiego barbarzyńcę".

I oto ów dzikus staje się jednym z najpobożniejszych katolickich królów, świecącym przykładem prawdziwie europejskiej rycerskości. Te cechy skutecznie łączy z cnotą roztropności. Słynne są trzy msze święte, które kazał odprawić przed bitwą pod Grunwaldem. On się modlił w cieniu drzew, a mnisi-rycerze piekli się w zbrojach przy lipcowej spiekocie. Mniej znany jest jego gest z jesieni 1410 roku, kiedy po zwycięstwie pod Koronowem przyprowadzono doń jeńców, rycerzy z całej Europy. Podjął ich w Inowrocławiu wspaniałą ucztą jako swoich już, a nie krzyżackich gości, zwrócił im broń i konie, obdarował i wypuścił do domu. I wygrał propagandową wojnę z zakonem. Na soborze w Konstancji życzliwie słuchano Pawła Włodkowica i jego głęboko humanitarnych argumentów przeciw nawracaniu ogniem i mieczem.

Osadzenie tego Litwina na Wawelu było wielkiej miary eksperymentem dziejowym. Mariaż polsko-litewski sprawdzał się podczas rządów całej dynastii jagiellońskiej. Czas, by znów przyniósł dobre owoce...

Władysław Jagiełło  1362 (?) – 1434

-  1385  Na mocy polsko-litewskiej unii zawartej w Krewie Jagiełło zostaje królem Polski, przyjmuje chrzest wraz z całą Litwą i poślubia Jadwigę Andegaweńską

-  1392  Krzyżacy zajmują ziemię dobrzyńską

-  1399  Tatarzy zwyciężają wojska litewskie w bitwie nad Worsklą, w walce ginie wojewoda krakowski Spytek z Melsztyna

-  1409  Na Żmudzi wybucha antykrzyżackie powstanie – bezpośredni powód rozpoczęcia wojny Polski z zakonem

-  1410  Wojska polskie i litewskie rozbijają siły Krzyżaków w bitwie pod Grunwaldem

-  1414-1418  Sobór w Konstancji: Paweł Włodkowic przedstawia traktat „O władzy cesarza i papieża w stosunku do niewiernych"

-  1424  Antyhusycki edykt w Wieluniu: król nakazuje starostom chwytanie i karanie heretyków oraz zabrania handlu z Czechami

-  1430  Przywilej w Jedlni: szlachta otrzymuje nietykalność osobistą dzięki zasadzie neminem captivabimus nisi iure victum

Takiej mniej więcej, jaką wykazuje żeglarz zmieniający kurs o 90 stopni przy przeciwnym wietrze o sile huraganu.

To był udany manewr. Z obcego, nieprzyjaznego plemienia uczynił braci, którzy walnie przyczynili się do pokonania wspólnego, śmiertelnego wroga, czyli Krzyżaków. Rozszerzył promieniowanie łacińskiego chrześcijaństwa i łacińskiej kultury w polskim wydaniu na wschód. Stworzył podwaliny mocarstwa pierwszej wielkości w Euro- pie, będącego w ciągu przynajmniej 200 lat wzorem współistnienia różnych nacji, tradycji i wierzeń. A także rozwoju szlacheckiego społeczeństwa obywatelskiego.

Pozostało 82% artykułu
Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Historia
Archeologia rozboju i kontrabandy
Materiał Promocyjny
Transformacja w miastach wymaga współpracy samorządu z biznesem i nauką