„Mein Kampf” zostanie wydany po polsku

W Polsce ukaże się druga na świecie edycja naukowa książki Adolfa Hitlera.

Aktualizacja: 13.01.2021 06:19 Publikacja: 12.01.2021 19:23

W Niemczech przed wojną ukazało się 12,4 mln egzemplarzy „Mein Kampf”

W Niemczech przed wojną ukazało się 12,4 mln egzemplarzy „Mein Kampf”

Foto: shutterstock

Pierwsza edycja krytyczna została opublikowana w Niemczech w 2016 r. Od tego czasu na tamtejszym rynku zostało sprzedanych około 100 tys. egzemplarzy tej książki. Wydanie krytyczne zostało przygotowane za zgodą niemieckiej Centralnej Rady Żydów przez Instytut Historii Najnowszej w Monachium.

Autorem polskiego tłumaczenia książki Hitlera z niemieckiego wydania opublikowanego w 1942 r., opatrzonej krytycznym wstępem oraz przypisami, jest historyk i politolog prof. Eugeniusz C. Król. Wykładał on m.in. na Uniwersytecie Johannesa Gutenberga w Moguncji, był dyrektorem Stacji Naukowej Polskiej Akademii Nauk w Berlinie, a w latach 2012–2016 dyrektorem Instytutu Studiów Politycznych PAN.

Bez reklamy

Prof. Król nad książką pracował trzy lata. Pierwotnie planowano wydanie przy współpracy z Instytutem Studiów Politycznych PAN. Jednak po protestach niektórych naukowców władze instytutu w 2016 r. odstąpiły od udziału w tym projekcie. Przeciwnikiem był m.in. prof. Andrzej Friszke. Jednym z użytych w dyskusji argumentów przeciwko angażowaniu PAN było stwierdzenie, że wydanie tej książki będzie świadczyło o faszyzacji życia w Polsce.

Przedstawiciele wydawnictwa Bellona zapewniają nas, że „Mein Kampf" nie będzie reklamowana, a jej cena jest „zaporowa" dla masowego odbiorcy.

Zdaniem prof. Eugeniusza C. Króla istniejące zastrzeżenia prawne, czyli ustawowy zakaz propagowania treści faszystowskich lub innego ustroju totalitarnego, nie mogą być przeszkodą w publikacji tej książki, gdyż jest ona wyposażona w „niezbędny aparat naukowy". Profesor przypomina, że kodeks karny wyłącza z odpowiedzialności karnej działalność naukową.

Książka składa się z dwóch części, po raz pierwszy została opublikowana w latach 1925– 1927. Zawiera ideologiczne „wyznanie wiary" Adolfa Hitlera. W III Rzeszy stała się biblią reżimu – wręczano ją m.in. nowożeńcom. Do końca wojny w Niemczech sprzedano jej 12,4 mln egzemplarzy.

Źródło historyczne

Zdaniem prof. Króla „Mein Kampf" jest źródłem historycznym, a przybliżenie współczesnemu czytelnikowi jej zawartości „pomoże rozpoznać niebezpieczne absurdy hitlerowskiego programu przebudowy świata, a także określić punkty oznaczające początek drogi, która doprowadziła narodowych socjalistów, a wraz z nimi całe Niemcy, do zbrodni i zagłady". Według niego pokazuje też mechanizm rozmontowania demokracji, co uczynił Hitler. Prof. Król zaznacza, że krytyczna edycja książki jest „wyrazem szacunku dla wszystkich, w tym polskich ofiar nazizmu".

Dr Piotr Cywiński, dyrektor Muzeum Auschwitz-Birkenau, nie zna tego wydania oraz zawartych w nim omówień, komentarzy ani całego aparatu naukowego.

– Trudno mi zatem odnieść się do tego konkretnego przypadku. Nie da się ukryć, że „Mein Kampf" jest istotnym źródłem historycznym, niezbędnym do badań nad rozwojem ideologii narodowego socjalizmu. Dziś, w dobie internetu, bardzo łatwo dotrzeć do reprintów dawnych wydań, nowych transkrypcji i tłumaczeń – mówi dyrektor muzeum.

Przypomina, że w bibliotekach są dzieła Lenina, Stalina, tzw. czerwona książeczka Mao czy antologie tekstów z państw totalitarnych i reżimów ludobójczych, a także czasopisma i druki nazistowskie, np. pieśni SA- i SS-mańskie.

Zrozumieć ducha epoki

– Jeżeli zatem edycja krytyczna ma służyć celom naukowym, to osobiście jestem w stanie to zrozumieć. Jeśli natomiast wydawca, np. w celu zarobkowym, będzie prowadził aktywną kampanię promocyjną czy reklamową, której zasięg będzie z założenia szerszy, to może się to zderzyć z treścią art. 256 kodeksu karnego (propagowanie faszyzmu – red.) – dodaje dr Cywiński.

Prof. Jan Grabowski z kanadyjskiego Uniwersytetu w Ottawie, badacz Holokaustu, tłumaczy „Rzeczpospolitej", że w Niemczech przed niedawną publikacją „Mein Kampf" obawiano się, że książka „wyzwoli demony przeszłości, spuści ze smyczy neonazistów i innych wojujących antysemitów".

– Z drugiej strony argumentowano, że „Mein Kampf" – po opatrzeniu tekstu rozbudowanym aparatem krytycznym – pozwoli czytelnikom lepiej zrozumieć ducha tamtych czasów i pojąć argumenty, który były w stanie pchnąć na drogę największej zbrodni w dziejach ludzkości nowoczesne i – jak się wydawało – oświecone społeczeństwo niemieckie – tłumaczy prof. Grabowski. – Zgadzam się z tymi argumentami. Od dłuższego już czasu używam fragmentów „Mein Kampf" w mojej pracy ze studentami historii, gdyż nic nie jest w stanie lepiej „przetłumaczyć" im ducha epoki niż kontakt z oryginalnym źródłem – dodaje.

Prof. Grabowski zaznacza, że najważniejszy jest krytyczny komentarz, wprowadzenie, usytuowanie tekstu w realiach epoki: – Jeżeli polska edycja „Mein Kampf" spełni te oczekiwania, to z całą pewnością stanie się ważnym i potrzebnym wzbogaceniem biblioteki każdego specjalisty – konkluduje badacz.

Historia
Co naprawdę ustalono na konferencji w Jałcie
Historia
Ten mały Biały Dom. Co kryje się pod siedzibą prezydenta USA?
Historia
Most powietrzny Alaska–Syberia. Jak Amerykanie dostarczyli Sowietom samoloty
Historia
Dlaczego we Francji zakazano publicznych egzekucji
Materiał Promocyjny
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Historia
Tolek Banan i esbecy
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń