Kres armii Paulusa

Niemcy szybko podjęli próbę odblokowania 6. Armii siłami Grupy Armii Don gen. von Mansteina.

Aktualizacja: 09.11.2007 12:40 Publikacja: 09.11.2007 11:23

Kres armii Paulusa

Foto: AKG/East News, Zbiory Autora, Archiwum „Mówią Wieki”

Byli bardzo blisko osiągnięcia celu – 28 listopada oddziały Mansteina dzieliło od wojsk Paulusa tylko 30 km, ale Rosjanie rozpoczęli swoją operację pod kryptonimem „Saturn”, której celem było rozbicie wojsk Grupy Armii A, i ofensywę trzeba było przerwać.Fiaskiem zakończyła się także operacja Luftwaffe, która miała postawić na nogi wyczerpaną 6. Armię. Jej żołnierze byli zmarznięci i wygłodzeni, brakowało lekarstw dla kilkudziesięciu tysięcy rannych i chorych, kończyła się amunicja i paliwo. Paulus potrzebował dziennie minimum 600 t materiałów, aby jego armia jako tako funkcjonowała, i nie wierzył, że w warunkach zimowych uda się je dostarczyć drogą lotniczą. 22 listopada w rozmowie telefonicznej z gen. Weichsem mówił: „Nie wyobrażam sobie, jak można przez dłuższy czas zaopatrywać z powietrza ponaddwustutysięczną armię. Nawet przy założeniu, że pogoda będzie nam sprzyjać i nie będą się toczyć walki, takie przedsięwzięcie wymaga dziennie 500 – 600 maszyn Ju-52, i to nie biorąc pod uwagę działań radzieckiego lotnictwa i artylerii przeciwlotniczej”.

Rosjanie nie zamierzali się biernie przyglądać niemieckim dostawom. Zawzięcie ostrzeliwali lecące pod Stalingrad transportowe junkersy i nieliczne lotniska znajdujące się w rękach niemieckich. W rezultacie na lotnisku w Pitomniku, które mogło przyjmować samoloty przez całą dobę, i dwóch zapasowych pod Gumrakiem lądowało niewiele samolotów. Paulus wspominał, że „bywały dni, że nic nie otrzymywaliśmy, a gdy samoloty zdołały do nas dotrzeć, dziennie dostawaliśmy w najlepszym wypadku 140 t, najczęściej 80 – 100 t. Wraz z utratą Gumraku i tego zostaliśmy pozbawieni, jeśli nie liczyć zrzutów z powietrza minimalnej ilości najpotrzebniejszych materiałów”.

Mimo to komunikacja lotnicza nieco przedłużyła agonię 6. Armii. Samoloty zdołały też ewakuować z kotła ok. 42 tys. rannych i chorych żołnierzy Paulusa.

W styczniu sytuacja aprowizacyjna wśród Niemców sięgnęła dna: dzienna racja dla żołnierza wynosiła tylko 75 gramów chleba, 200 gramów koniny, 12 gramów cukru, 12 gramów tłuszczu. Przy 30-stopniowych mrozach nie pozwalało to na przetrwanie, a cóż mówić o walce. Szpitale polowe 6. Armii były przepełnione – lekarze bez znieczulenia amputowali żołnierzom odmrożone kończyny.

9 stycznia na różnych odcinkach frontu pojawili się sowieccy parlamentariusze z propozycją kapitulacji, jednak gen. Paulus po konsultacji z dowódcami korpusów i dywizji, a raczej tego, co z nich zostało, zdecydował o dalszym oporze. Następnego dnia Rosjanie rozpoczęli szturm, ale dopiero po dwóch tygodniach udało im się wedrzeć do miasta. W międzyczasie Paulus drugi raz odrzucił wezwanie do złożenia broni.26 stycznia czerwonoarmiści nacierający z zewnątrz połączyli się z towarzyszami z 62. Armii Czujkowa. Doprowadziło to do rozcięcia sił niemieckich na dwa izolowane zgrupowania. Paulus nawiązał łączność z dowództwem Grupy Armii Don i OKW, prosząc o „swobodę w podjęciu decyzji co do przerwania walk”. Odpowiedział mu sam Hitler: „Kapitulacja wykluczona. 6. Armia wypełnia swój historyczny obowiązek. Jej uporczywy opór aż do końca umożliwi utworzenie nowego frontu i odwrót grupie armijnej z Kaukazu”.

Hitler, oczekując od Paulusa raczej śmierci niż kapitulacji, awansował go 31 stycznia na feldmarszałka. Rozkaz nadszedł do sztabu, który znajdował się w podziemiach domu towarowego w pobliżu Teatru im. Gorkiego, między 6 a 7 rano. Dwie godziny później Paulus skapitulował. Północne zgrupowanie 6. Armii pod dowództwem gen. Streckera złożyło broń 2 lutego 1943 roku. W sumie w czasie okrążenia poległo, zamarzło i zmarło z ran 70 200 żołnierzy. Do niewoli trafiło 107 800.

Klęska pod Stalingradem była tym dotkliwsza, że Hitlerowi nie powiodło się również na Kaukazie. Niemcom nie udało się zająć szybów naftowych w Majkopie i Groznym, które Rosjanie wysadzili w powietrze. Wobec trudnej sytuacji pod Stalingradem Hitler w październiku przerzucił z Kaukazu część sił Grupy Armii A, a braki w zaopatrzeniu spowodowały, że reszta musiała się wycofać w okolice Rostowa nad Donem. W ten sposób w ciągu dwóch miesięcy Niemcy stracili to, co z takim mozołem zdobyli latem 1942 roku. Wprawdzie ich straty były niczym w porównaniu z tymi, które poniosła Armia Czerwona, jednak to Stalin dysponował o wiele większymi rezerwami. Na ostateczne rozstrzygnięcie losów wojny na froncie wschodnim trzeba było poczekać do bitwy pod Kurskiem, która rozegrała się w lipcu 1943 roku.

Byli bardzo blisko osiągnięcia celu – 28 listopada oddziały Mansteina dzieliło od wojsk Paulusa tylko 30 km, ale Rosjanie rozpoczęli swoją operację pod kryptonimem „Saturn”, której celem było rozbicie wojsk Grupy Armii A, i ofensywę trzeba było przerwać.Fiaskiem zakończyła się także operacja Luftwaffe, która miała postawić na nogi wyczerpaną 6. Armię. Jej żołnierze byli zmarznięci i wygłodzeni, brakowało lekarstw dla kilkudziesięciu tysięcy rannych i chorych, kończyła się amunicja i paliwo. Paulus potrzebował dziennie minimum 600 t materiałów, aby jego armia jako tako funkcjonowała, i nie wierzył, że w warunkach zimowych uda się je dostarczyć drogą lotniczą. 22 listopada w rozmowie telefonicznej z gen. Weichsem mówił: „Nie wyobrażam sobie, jak można przez dłuższy czas zaopatrywać z powietrza ponaddwustutysięczną armię. Nawet przy założeniu, że pogoda będzie nam sprzyjać i nie będą się toczyć walki, takie przedsięwzięcie wymaga dziennie 500 – 600 maszyn Ju-52, i to nie biorąc pod uwagę działań radzieckiego lotnictwa i artylerii przeciwlotniczej”.

Historia
Paweł Łepkowski: Najsympatyczniejszy ze wszystkich świętych
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Historia
Mistrzowie narracji historycznej: Hebrajczycy
Historia
Bunt carskich strzelców
Historia
Wojna zimowa. Walka Dawida z Goliatem
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Historia
Archeologia rozboju i kontrabandy