Do wojny rozpoczętej przez sięgającego zza kanału La Manche po koronę wymarłych Kapetyngów Edwarda III Plantageneta (1337), a niosącej ziemiom francuskim kolejne fale najazdów i nieszczęść, własne żniwo dołożyła epidemia czarnej ospy. Tak jak większość zachodniej Europy, Francja, której ludność zmniejszyła się w latach 1340 – 1440 z 17 do 10 mln, dźwigać się będzie z katastrofy dziesiątki lat.
Na polach bitew szczęście na długo opuściło panujących po Kapetyngach Walezjuszy. Morska bitwa w zatoce Écluse (Sluys) w 1340 roku oraz lądowe starcie pod Crécy w 1346 roku zakończyły się ich klęską, a pobity pod Poitiers w 1356 roku król Jan II Dobry dostał się do niewoli. Opuści ją za cenę ogromnego okupu oraz upokarzającego traktatu w Brétigny (1360), który oddał Edwardowi jedną czwartą ziem francuskich (po części odebranych Plantagenetom w XIII wieku przez Filipa Augusta) bez obowiązku składania z nich hołdu królowi Francji.
Nadzieja wróciła za panowania Karola V (1364 – 1380), który wprawił się w rządzeniu podczas ojcowskiej niewoli, a którego wodzowie: Bretończyk Bertrand du Guesclin (zm. 1380) na lądzie i Jean de Vienne (zm. 1396) na morzu, odrobią część strat. Koniec wojny o koronę z Karolem Złym z Nawarry, poskromienie zbuntowanego Paryża i powstań chłopskich oraz budowa (z podatków przegłosowanych przez Stany Generalne) stałej armii gromiącej łupiących Francję najemników oraz Anglików, zapowiadały lepsze czasy. Dobrze zarządzane królestwo pretendowało do miana państwa prawa, a silny frank dowodził, że gospodarka wraca do równowagi. Symbolem odrodzenia zaś stała się nowa tarcza herbowa Walezjuszy z trzema (zamiast wielu) złotymi liliami.
jednak, że tron przedwcześnie (1380) zmarłego króla, zasłużenie zwanego Mądrym, objął syn – Karol VI, nękany od 1392 roku napadami schizofrenii. Znikającego podczas nawrotów choroby męża zastępowała jako regentka Izabela Bawarska. Szczęśliwie dla Francji pierwszy okres panowania tej pary ułatwił zawarty w 1396 roku na 28 lat paryski rozejm z Anglią. Król Ryszard II zrzekał się części francuskich nabytków, a gwarancją układu stały się jego zaślubiny z siedmioletnią wówczas (!) księżniczką Izabelą Walezy.
