Nie zapomnieć o Polakach ratujących Żydów

Uroczyste otwarcie placówki im. Rodziny Ulmów odbędzie się 17 marca i będzie miało charakter międzynarodowy – zapowiadają władze podkarpackiego Urzędu Marszałkowskiego. Wezmą w nim udział przedstawiciele polskiego rządu, parlamentarzyści, dyplomaci oraz władze kościelne.

Dr Mateusz Szpytma, który nadzoruje projekt muzeum, informuje nas, że trwają już prace związane z montażem wystawy stałej. Jak podkreśla, muzeum ma upamiętniać Polaków, którzy z narażeniem życia ratowali Żydów w całej Polsce, nie tylko na Podkarpaciu.

– Będzie to pierwsza taka placówka. Muzeum Ulmów jest świadectwem, że państwo polskie promuje przeszłość swego narodu i jest z niej dumne – podkreśla historyk prof. Jan Żaryn, senator PiS.

Muzeum powstaje w Markowej, niewielkiej podkarpackiej miejscowości w okolicach Łańcuta. Rankiem 24 marca 1944 r. niemieccy żandarmi zamordowali tam ośmioro Żydów – pięciu mężczyzn o nazwisku Szall z Łańcuta i miejscowe Żydówki, córki Chaima Goldmana: Gołdę i Genię wraz z dzieckiem.

Zamordowani zostali też ukrywający ich Polacy: Józef Ulma i będąca w ostatnim miesiącu ciąży jego żona Wiktoria. Oprawcy zastrzelili także szóstkę ich dzieci. Najstarsza Stasia miała osiem lat. Pochowano ich potajemnie w ogrodzie.

Jak ustalił IPN, jednym z morderców był pochodzący z Czech Józef Kokot – żandarm z posterunku w Łańcucie. W 1958 roku na podstawie aktu oskarżenia przeciw niemu udało się odtworzyć przebieg zbrodni. „Kokot osobiście wyprowadził z mieszkania dwoje dzieci, pchnął je na ziemię i zastrzelił" – wynika z akt IPN.

Izraelski Instytut Pamięci Yad Vashem przyznał Ulmom tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. W 2004 roku odsłonięto pomnik przypominający tamte wydarzenia, a od 2003 roku trwa proces beatyfikacji rodziny.

– Rodzina Ulmów jest chlubą naszego narodu – uważa abp Józef Michalik, metropolita przemyski. I dodaje, że to doskonały temat na polską superprodukcję filmową. – Takimi ludźmi powinniśmy się chwalić przed całym światem, bo są oni doskonałym przykładem miłości ofiarnej.

Z hierarchą zgadza się prof. Żaryn, który podkreśla, że placówka w Markowej będzie muzeum niezwykłej rodziny.

– Józef Ulma był zaangażowanym społecznikiem, patriotą, człowiekiem głęboko wierzącym i bardzo odpowiedzialnym. Dom, który stworzył ze swoją żoną, przepełniony był miłością. Nie tylko do własnej rodziny, ale i do sąsiadów – potwierdza.

Instytut Yad Vashem uhonorował dotąd 6,6 tys. Polaków, którzy w czasie wojny ratowali Żydów.