We wcześniejszym odcinku tego cyklu („Rzecz o Historii”, 21 kwietnia 2023 r.) opowiedziałem o pracach Alana Turinga i o jego artykule „Computing Machinery and Intelligence”, w którym położył on kamień węgielny pod tworzenie owej sztucznej inteligencji oraz zaproponował sposób sprawdzenia, czy maszynę można uznać za inteligentną. Potem opowiedziałem („Rzecz o Historii”, 12 maja 2023 r.) o konferencji w Dartmouth College, na której pojęcie sztucznej inteligencji zdefiniowano. A ostatnio („Rzecz o Historii”, 26 maja 2023 r.) przedstawiłem argumenty oponentów sztucznej inteligencji – dawnych i obecnych – oraz odpowiedzi, jakich im udzielał Turing i jakie można także zaprezentować dziś.
Czytaj więcej
Bezrobocie, jakie dotknęło robotników fizycznych po wprowadzeniu do fabryk inteligentnych maszyn, obejmie też część pracowników umysłowych, których pracę szybciej i taniej będą mogły wykonywać komputery wyposażone w sztuczną inteligencję.
Takie były prapoczątki dziedziny, która dziś odgrywa ogromną rolę i ma szanse determinować rozwój techniki w ciągu następnych lat. Ale warto się przyjrzeć, jak ona się rozwijała.
Pierwszy program oparty na obliczeniach symbolicznych
Pierwsze komputery prowadziły obliczenia na liczbach, głównie zresztą dla celów wojskowych. Natomiast trzech wybitnych informatyków: Allen Newell, Cliff Shaw i Herbert Simon (późniejszy noblista!), w 1950 r. pozyskało finansowanie od RAND (agencji wspierającej badania naukowe mogące mieć zastosowanie w wojsku) dla prac zmierzających do prowadzenia obliczeń na symbolach, czyli do abstrakcyjnego rozumowania prowadzonego samodzielnie przez maszynę. Na podstawie współpracy dwóch wybitnych uczonych (Newell i Simon) oraz biegłego programisty (Shaw) powstał w 1955 r. program Logic Theorist, który potrafił dowodzić twierdzenia matematyczne, samodzielnie budując drogę rozumowania od założeń do dowodzonej tezy. Jako test jego działania twórcy nakazali komputerowi udowodnić twierdzenia zawarte w pomnikowym dziele „Principia Mathematica” (tworzonym i publikowanym w latach 1910–1913) Northa Whiteheada i Bertranda Russella. Program w 1956 r. udowodnił 38 z 52 twierdzeń zawartych w drugim rozdziale książki, przy czym w kilku przypadkach utworzył lepsze i bardziej szczegółowe dowody twierdzeń. Biorąc pod uwagę autorytet Bertranda Russella, był to ogromny sukces.
Pierwszy język programowania przeznaczony do tworzenia programów AI
Gdy Cliff Shaw przystępował do pisania programu Logic Theorist, nie miał narzędzia, które by odpowiadało specyficznym wymaganiom programowania operacji na symbolach, a nie na liczbach. Wymyślił więc i implementował w 1956 r. specjalny język nazwany Information Processing Language (IPL), który posłużył do stworzenia programu Logic Theorist, a potem także programu General Problem Solver (GPS), o którym jeszcze wspomnę nieco dalej.