Philip Earl Steele: Mieszko I był królem przed 1025 rokiem

Czy Mieszko I był królem jeszcze przed chrztem? Philip Earl Steele, amerykański historyk i autor książki „Nawrócenie i chrzest Mieszka I”, przekonuje, że tak. W rozmowie z Bogusławem Chrabotą w podcaście „Rzecz w tym” obala historyczne schematy, przypomina o zapomnianych źródłach i proponuje świeże spojrzenie na początki polskiej państwowości. Ten odcinek to fascynująca podróż przez wczesne średniowiecze – bez mitów i uproszczeń.

Publikacja: 15.04.2025 17:00

Wiosną 2025 roku Polska świętuje okrągłe 1000-lecie koronacji Bolesława Chrobrego. Ale czy rzeczywiście to 1025 rok był początkiem Królestwa Polskiego? - Nie wszyscy jednak zgadzają się, że 1000 lat mija właśnie w tych dniach – mówi Chrabota. - Różni historycy polscy podkreślają, że całe to rozróżnienie między tytułem Książę a tytułem Król to jest wymysł – mówi Steele. Przypomina, że Karol Modzelewski pisał, iż to rozróżnienie „będzie nam zawadzać po prostu jak końskie okulary”.

Władca bez chrztu, ale z koroną?

- Wszędzie w Europie, w źródłach frankijskich, germańskich, angielskich i skandynawskich widzimy właśnie termin „rex” w łacinie w stosunku do władców, którzy władali tylko bardzo małymi skrawkami ziemi – wskazuje Steele. Przykładem jest Beda Czcigodny, który pisał o pogańskim władcy Kentu jako królu. Mieszko, według gościa, w pełni spełniał kryteria władcy królewskiego - Król stoi na czele liczącego się władztwa. Jest osobą z dynastii panującej od jakiegoś czasu, od kilku pokoleń przynajmniej. Więc Mieszko był dokładnie kimś takim – podkreśla.

Chrzest – wybór religijny czy polityczny?

- Nie da się wskazać racjonalnych powodów tej decyzji. To znaczy, co drugi historyk tak robi, nie mówiąc o publicystach. Ale trzeba włożyć między bajki tezy, że bał się Niemców, że „Drang nach Osten” – mówi historyk. - Papież czy cesarz Otton I byli całkowicie pochłonięci sprawami Rzymu i Niemcy interesowali się czymś zupełnie innym – dodaje.

Przyjęcie chrześcijaństwa było więc decyzją duchową i symboliczną - Słysząc od misjonarzy, od żony chrześcijańskiej, od biskupa, od innego króla zresztą chrześcijańskiego, że jak przejdziesz na tego boga chrześcijańskiego, to twoje władztwo będzie silniejsze, bezpieczniejsze, twój oręż będzie silniejszy – stwierdza Steele.

Koronacja? Nie w 1025 roku

Według Steele'a koronacja Bolesława Chrobrego w 1025 roku była wtórna wobec symbolicznego uznania, które miało miejsce podczas zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 roku. - Otton III, młody, jak wszyscy historycy zresztą podkreślali… fonetycznie i nawet religijnie. Akurat więc on chciał ustanowić nowy porządek katolicki. (…) Miał obejmować, miał stać na czterech filarach. (…) Bolesław, będąc najważniejszym królem słowiańskim, miał być tym czwartym filarem – dodaje.

Wtedy też Otton nazwał go „przyjacielem i sojusznikiem”, przekazał diadem i włócznię św. Maurycego. - To jest symbol władzy cesarskiej. (…) Tutaj jest prawdziwa koronacja – wskazuje historyk.

Czytaj więcej

Tysiąclecie koronacji Chrobrego. Socjolog: „Premier Tusk poczuł, że nie wypada nic nie zrobić”

Bolesław Chrobry – „król-bandzior”?

Chrabota prowokacyjnie stwierdza: To był bandzior, który napadał na sąsiadów, a Steele nie zaprzecza. Potwierdza, że Chrobry był przede wszystkim wojownikiem. Z kolei Mieszko pozostawił silniejsze fundamenty - Sądzę, że pozostawił po sobie Chrobry to królestwo na słabszych nogach niż Mieszko je uczynił – powiedział Steele.

A gdyby Mieszko wybrał Bizancjum...

Ciekawy wątek to pytanie: co by było, gdyby Mieszko przyjął chrzest ze wschodu? - Bez wątpienia bylibyśmy bliżej Moskwy dzisiaj – stwierdza Chrabota. - To jest element panslawizmu rosyjskiego - dodaje Steele, podkreślając, że taki obrządek związałby nas trwale z kręgiem Kijowa i Moskwy.

Czytaj więcej

Wojsko w tajemnicy przygotowuje na 26 kwietnia paradę wojskową w Warszawie

Dlaczego Amerykanin bada Piastów?

Pod koniec rozmowy Chrabota pyta, dlaczego amerykański historyk zajął się właśnie dziejami Polski.

- Zrobili największe wrażenie na mnie – powiedział Steele, mówiąc o Polakach, których spotykał jako uchodźców w USA w latach 80. XX wieku.

Wiosną 2025 roku Polska świętuje okrągłe 1000-lecie koronacji Bolesława Chrobrego. Ale czy rzeczywiście to 1025 rok był początkiem Królestwa Polskiego? - Nie wszyscy jednak zgadzają się, że 1000 lat mija właśnie w tych dniach – mówi Chrabota. - Różni historycy polscy podkreślają, że całe to rozróżnienie między tytułem Książę a tytułem Król to jest wymysł – mówi Steele. Przypomina, że Karol Modzelewski pisał, iż to rozróżnienie „będzie nam zawadzać po prostu jak końskie okulary”.

Pozostało jeszcze 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia Polski
Krzyżacki zamek Hohenzollernów
Historia Polski
500 lat temu polski król przyjął hołd pruski. Potem przyszła zdrada
Historia Polski
W Łodzi odnaleziono groby dzieci zmarłych w obozie
Historia Polski
Prokurator ścigał za wronę na papierowej czapce
Materiał Partnera
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Historia Polski
Upadek komunizmu w Polsce zaczął się za Gierka