Reklama

Paweł Łepkowski: Narodziny Polskiego Państwa Podziemnego

85 lat temu, 27 września 1939 r., generał brygady Michał Tokarzewski-Karaszewicz, działając na podstawie pełnomocnictwa przebywającego w Rumunii polskiego naczelnego wodza marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza i komisarza rządu RP przy dowództwie armii, wraz z innymi upoważnionymi dowódcami i oficerami powołał Służbę Zwycięstwu Polski. 46-letni wówczas Michał Tokarzewski-Karaszewicz nie odegrał po utworzeniu SZP większej roli w dalszym kształtowaniu polskiego ruchu oporu.

Publikacja: 27.09.2024 04:23

13 listopada 1939 r. naczelny wódz i premier rządu polskiego na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski (na zdjęciu z polskimi żołnierzami we Francji w maju 1940 r.), zastąpił powołaną 27 września 1939 r. Służbę Zwycięstwu Polski nową organizacją konspiracyjną o nazwie Związek Walki Zbrojnej. 14 lutego 1942 r. Sikorski przemianował ZWZ na Armię Krajową

Foto: Wikimedia Commons/domena publiczna

Paweł Łepkowski

Reklama

Niestety, jak to w Polsce bywa, ciężką pracę twórców państwa podziemnego zakłóciła polityka krajowa. 13 listopada 1939 r. generał Tokarzewski wysłał naczelnemu wodzowi raport o powstaniu i działalności Służby Zwycięstwu Polski. Bohater spod Bzury wybrał jednak niewłaściwego adresata. Sprawozdanie wysłał do Edwarda Śmigłego-Rydza. Prawdopodobnie nie wiedział, że od 7 listopada 1939 r. naczelnym wodzem i generalnym inspektorem Sił Zbrojnych był już generał broni Władysław Sikorski. Co prawda, Rydz przekazał list Sikorskiemu, ale Tokarzewski został uznany w środowisku skupionym wokół nowego premiera za stronnika „odpowiedzialnej za klęskę wrześniową” frakcji sanacyjnej związanej ze Śmigłym-Rydzem i Sławojem-Składkowskim. Pałający nienawiścią do Piłsudczyków nowy naczelny wódz rozwiązał Służbę Zwycięstwu Polski, a w jej miejsce powołał Związek Walki Zbrojnej. Jak to bywało i nadal jest w Polsce, politykierstwo – nawet w obliczu największej humanitarnej katastrofy w naszych dziejach – przyczyniło się do rozpadu i częściowej dezintegracji polskiego ruchu oporu na liczne frakcje o różnym zabarwieniu ideologicznym.

Już za 19 zł miesięcznie przez rok

Jak zmienia się świat i Polska. Jak wygląda nowa rzeczywistość polityczna po wyborach prezydenckich. Polityka, wydarzenia, społeczeństwo, ekonomia i psychologia.

Czytaj, to co ważne.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

Reklama