Paweł Łepkowski: Narodziny Polskiego Państwa Podziemnego

85 lat temu, 27 września 1939 r., generał brygady Michał Tokarzewski-Karaszewicz, działając na podstawie pełnomocnictwa przebywającego w Rumunii polskiego naczelnego wodza marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza i komisarza rządu RP przy dowództwie armii, wraz z innymi upoważnionymi dowódcami i oficerami powołał Służbę Zwycięstwu Polski. 46-letni wówczas Michał Tokarzewski-Karaszewicz nie odegrał po utworzeniu SZP większej roli w dalszym kształtowaniu polskiego ruchu oporu.

Publikacja: 27.09.2024 04:23

13 listopada 1939 r. naczelny wódz i premier rządu polskiego na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski

13 listopada 1939 r. naczelny wódz i premier rządu polskiego na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski (na zdjęciu z polskimi żołnierzami we Francji w maju 1940 r.), zastąpił powołaną 27 września 1939 r. Służbę Zwycięstwu Polski nową organizacją konspiracyjną o nazwie Związek Walki Zbrojnej. 14 lutego 1942 r. Sikorski przemianował ZWZ na Armię Krajową

Foto: Wikimedia Commons/domena publiczna

Paweł Łepkowski

Niestety, jak to w Polsce bywa, ciężką pracę twórców państwa podziemnego zakłóciła polityka krajowa. 13 listopada 1939 r. generał Tokarzewski wysłał naczelnemu wodzowi raport o powstaniu i działalności Służby Zwycięstwu Polski. Bohater spod Bzury wybrał jednak niewłaściwego adresata. Sprawozdanie wysłał do Edwarda Śmigłego-Rydza. Prawdopodobnie nie wiedział, że od 7 listopada 1939 r. naczelnym wodzem i generalnym inspektorem Sił Zbrojnych był już generał broni Władysław Sikorski. Co prawda, Rydz przekazał list Sikorskiemu, ale Tokarzewski został uznany w środowisku skupionym wokół nowego premiera za stronnika „odpowiedzialnej za klęskę wrześniową” frakcji sanacyjnej związanej ze Śmigłym-Rydzem i Sławojem-Składkowskim. Pałający nienawiścią do Piłsudczyków nowy naczelny wódz rozwiązał Służbę Zwycięstwu Polski, a w jej miejsce powołał Związek Walki Zbrojnej. Jak to bywało i nadal jest w Polsce, politykierstwo – nawet w obliczu największej humanitarnej katastrofy w naszych dziejach – przyczyniło się do rozpadu i częściowej dezintegracji polskiego ruchu oporu na liczne frakcje o różnym zabarwieniu ideologicznym.

Czytaj więcej, wiedz więcej!
Rok dostępu za 99 zł.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję?
- możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.
Subskrybuj teraz! Zaloguj się
Stanisław Ignacy Witkiewicz, „Autoportret w gwardyjskim czaku, w mundurze paradnym”
Historia Polski
Wyprawa z Malinowskim i wojenne losy Witkacego
Jak wygląda nowoczesny leasing
Materiał Promocyjny
Jak wygląda nowoczesny leasing
Stanisław Ignacy Witkiewicz, „Portret matki”, pastel z 1918 r.
Historia Polski
Pastelowy biznes w stolicy i w powiecie
Pomnik poświęcony Polakom ratującym Żydów w czasie II wojny światowej
Historia Polski
W Ciepielowie upamiętnieni zostaną zamordowani Polacy, którzy pomagali Żydom
I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ Solidarność w Gdańsku obradował w dwóch turach: od 5 do 10 września i
Historia Polski
Liberałowie, czyli Polskę trzeba było zmienić. Debata w rocznicę śmierci Mirosława Dzielskiego
Kroki praktycznego wdrożenia i operowania projektem OZE w wymiarze lokalnym
Materiał Partnera
Kroki praktycznego wdrożenia i operowania projektem OZE w wymiarze lokalnym
Tablica pamiątkowa ku czci Mirosława Dzielskiego na gmachu Herbewo w Krakowie, al. Słowackiego 64
Historia Polski
Jak budowano w Polsce kapitalizm
Suzuki Moto Road Show już trwa. Znajdź termin w swoim mieście
Materiał Promocyjny
Suzuki Moto Road Show już trwa. Znajdź termin w swoim mieście
e-Wydanie