Paweł Łepkowski: Narodziny Polskiego Państwa Podziemnego

85 lat temu, 27 września 1939 r., generał brygady Michał Tokarzewski-Karaszewicz, działając na podstawie pełnomocnictwa przebywającego w Rumunii polskiego naczelnego wodza marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza i komisarza rządu RP przy dowództwie armii, wraz z innymi upoważnionymi dowódcami i oficerami powołał Służbę Zwycięstwu Polski. 46-letni wówczas Michał Tokarzewski-Karaszewicz nie odegrał po utworzeniu SZP większej roli w dalszym kształtowaniu polskiego ruchu oporu.

Publikacja: 27.09.2024 04:23

13 listopada 1939 r. naczelny wódz i premier rządu polskiego na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski

13 listopada 1939 r. naczelny wódz i premier rządu polskiego na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski (na zdjęciu z polskimi żołnierzami we Francji w maju 1940 r.), zastąpił powołaną 27 września 1939 r. Służbę Zwycięstwu Polski nową organizacją konspiracyjną o nazwie Związek Walki Zbrojnej. 14 lutego 1942 r. Sikorski przemianował ZWZ na Armię Krajową

Foto: Wikimedia Commons/domena publiczna

Niestety, jak to w Polsce bywa, ciężką pracę twórców państwa podziemnego zakłóciła polityka krajowa. 13 listopada 1939 r. generał Tokarzewski wysłał naczelnemu wodzowi raport o powstaniu i działalności Służby Zwycięstwu Polski. Bohater spod Bzury wybrał jednak niewłaściwego adresata. Sprawozdanie wysłał do Edwarda Śmigłego-Rydza. Prawdopodobnie nie wiedział, że od 7 listopada 1939 r. naczelnym wodzem i generalnym inspektorem Sił Zbrojnych był już generał broni Władysław Sikorski. Co prawda, Rydz przekazał list Sikorskiemu, ale Tokarzewski został uznany w środowisku skupionym wokół nowego premiera za stronnika „odpowiedzialnej za klęskę wrześniową” frakcji sanacyjnej związanej ze Śmigłym-Rydzem i Sławojem-Składkowskim. Pałający nienawiścią do Piłsudczyków nowy naczelny wódz rozwiązał Służbę Zwycięstwu Polski, a w jej miejsce powołał Związek Walki Zbrojnej. Jak to bywało i nadal jest w Polsce, politykierstwo – nawet w obliczu największej humanitarnej katastrofy w naszych dziejach – przyczyniło się do rozpadu i częściowej dezintegracji polskiego ruchu oporu na liczne frakcje o różnym zabarwieniu ideologicznym.

Tylko 69 zł za pół roku czytania.

O tym, jak szybko zmienia się świat. Czy będzie pokój na Ukrainie. Co się dzieje w kraju przed wyborami. Teraz szczególnie warto wiedzieć więcej. Wyjaśniamy, tłumaczymy, inspirujemy.

Historia Polski
Akcja pod Arsenałem bez legendy
Historia Polski
Ile lat ma Krakowskie Towarzystwo Techniczne?
Historia Polski
Aleksander Klotz. Sanacyjny superagent, który udawał lekarza
Historia Polski
Dlaczego wywiad PRL zlikwidował „Claude’a”?
Materiał Promocyjny
Współpraca na Bałtyku kluczem do bezpieczeństwa energetycznego
Historia Polski
Prawo łowieckie w okresie międzywojnia
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń