Gra o Zaporoże

„Sicz Zaporoska została zniszczona z wykluczeniem na przyszłe lata i samej nazwy zaporoskich Kozaków (…) na rozkaz nasz przez postępki swoje (…) i okazane przez Kozaków nieposłuszeństwo wobec naszych najwyższych rozkazów” – manifest tej treści podpisała w czerwcu 1775 r. caryca Rosji Katarzyna Wielka. Wolę imperatorowej zrealizował generał Piotr Tekeli nadzorowany przez feldmarszałka Grigorija Potiomkina. Tekeli otoczył z wojskiem umocnienia Siczy Zaporoskiej (centrum życia kozackiego) i ogłosił, że Sicz zostaje zlikwidowana. Rosyjscy żołnierze wzięli do niewoli całą kozacką starszyznę, czyli atamana Piotra Kalniszewskiego, sędziego Pawła Hołowatego i pisarza wojskowego Bohdana Hłobę (wszyscy trafili później na zesłanie). Mieszkający dotychczas na Siczy Kozacy w większości uciekli pod osłoną nocy, przeprawili się przez Dniepr i schronili się na ziemiach Chanatu Krymskiego. Rosjanie rozebrali budynki Siczy, zlikwidowali jej umocnienia, a archiwum i skarbiec wywieźli do Petersburga. Tak zakończyło się istnienie Siczy Zaporoskiej, która miała stanowić zalążek przyszłego niezależnego, kozackiego państwa. Tak zakończyła się też cała epoka w historii Kozaczyzny.