Rywalizujące rody wzięły nazwiska od tytułów dziedziczonych w najstarszej linii – książąt Lancaster i książąt Yorku. Oba były gałęziami królewskiej dynastii Plantagenetów, rządzącej na Wyspach Brytyjskich od 1154 roku.Pierwsi sięgnęli po koronę Lancasterowie. W 1399 roku Henryk Bolingbroke, wnuk króla Edwarda III i pierwszego księcia Lancaster, usunął z tronu Ryszarda II i sam sięgnął po angielską koronę (jako Henryk IV). Jego syn Henryk V, chcąc zjednoczyć skonfliktowanych poddanych, wznowił wojnę z Francją, zrywając panujący od kilkudziesięciu lat chwiejny rozejm. Sukcesy w walkach na kontynencie (m. in. wspaniałe zwycięstwo pod Azincourt w 1415 roku) sprawiły, że został następcą francuskiego tronu. Aby umocnić swe prawa, Henryk stanął na ślubnym kobiercu z Katarzyną, córką króla Francji Karola VI Szalonego. Pasmo sukcesów Henryka przerwała śmierć w 1422 roku (patrz ramka 3).
Mimo to Lancasterowie byli u szczytu potęgi, a kilkumiesięczny syn zmarłego króla, również Henryk, bez problemów został okrzyknięty władcą Anglii i Francji. Sytuacja rychło się zmieniła. Klęski w wojnie z Francją i niesnaski w Radzie Regencyjnej, sprawującej rządy w imieniu nieletniego Henryka VI, spowodowały, że walki o władzę rozgorzały na nowo.
Henryk VI nie dbał o sprawy państwa. Pogrążony w obłędzie, otaczał się zakonnikami, odpowiedzialność za losy kraju składając na barki możnych doradców. Ci, próbując ratować resztki angielskich posiadłości we Francji, doprowadzili do małżeństwa szalonego władcy z Małgorzatą, córką księcia Andegawenii. Mariaż okazał się nieudany. Raz, że ceną była rezygnacja na rzecz Francji z dziedzicznych ziem Małgorzaty, a dwa, że król i jego żona zupełnie do siebie nie pasowali temperamentem i obyczajami.
Dworska anegdota głosiła, że podczas pierwszego spotkania z Małgorzatą Henryk, na widok modnej wówczas sukni z odsłoniętym dekoltem, którą miała na sobie królowa, wybiegł z komnaty, krzycząc: „Wstyd i hańba!”. Prawdopodobnie małżeństwo nie zostało skonsumowane, a dziecko, które w 1453 roku wydała na świat Małgorzata, Henryk nazywał... synem Ducha Świętego. Przejawiająca duże ambicje polityczne królowa zyskała jednak ogromny wpływ na męża, który ulegał jej we wszystkim.
