Pojednanie czy hańba

– Wiktor Juszczenko jest gloryfikatorem morderców OUN-UPA i stawia pomniki zbrodniarzom z SS Galizien – ogłaszał ks. Zaleski, kiedy do budynku wchodzili pierwsi goście uroczystości nadania doktoratów honorowych prezydentom: Polski – Lechowi Kaczyńskiemu, Litwy

– Valdasowi Adamkusowi, Ukrainy – Wiktorowi Juszczence oraz Stanisławowi Szuszkiewiczowi, byłemu przewodniczącemu Rady Najwyższej Białorusi (prezydenci Łotwy – Valdis Zatlers, i Estonii – Toomas Hendrik Ilves, także zostali wyróżnieni, ale nie przybyli do Lublina). Nadanie doktoratów było symbolicznym uhonorowaniem nacji, które w 1569 roku wchodziły w skład Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Kilkunastoosobową grupę protestujących bez słowa minął rektor KUL ks. prof. Stanisław Wilk.

Jednak sami prezydenci nie słyszeli protestów. W ostatniej chwili zmieniono plan i zamiast głównym wejściem, przy którym stali dziennikarze i pikietujący, goście weszli na dziedziniec uczelni bocznym wejściem. – Uciekają jak szczury – komentował ks. Isakowicz-Zaleski.

– Żałuję, że dożyłem chwili, w której dane mi jest być świadkiem aktu wielkiej zniewagi wszystkich ofiar Wołynia – stwierdził obecny na proteście Jan Niewiński, ostatni żyjący dowódca samoobrony wsi Rybcza na Wołyniu.

[wyimek]Prezydentów w ostatniej chwili wprowadzono bocznym wejściem, by ominąć pikietę[/wyimek]

Uroczystości na KUL przebiegły spokojnie. Najpierw prezydenci odsłonili pamiątkową tablicę z mottem zaczerpniętym z myśli Jana Pawła II: „Od unii lubelskiej do Unii Europejskiej”, potem udali się do auli głównej, gdzie zostali wyróżnieni najwyższą uczelnianą godnością.

O Wołyniu nikt nie mówił. Pojawiały się jedynie aluzje do skomplikowanej historii Polski i Ukrainy. – Nie warto wspominać, że mieliśmy trudną i złożoną historię. Zrobię wszystko, by relacje z naszymi braćmi Polakami się wzmacniały – mówił Wiktor Juszczenko. Na części uroczystości w centrum miasta dodał:

– Niech każdy ból i każda krzywda znajdą przebaczenie u naszych braci.

Po tych słowach ks. Zaleski krzyknął: „Hańba Wiktorowi Juszczence!”. Obecni tam Ukraińcy w odpowiedzi zaczęli skandować imię swojego prezydenta, wznosząc dłonie w geście wiktorii.

Zdzisław Podkański, były europoseł i szef Stronnictwa „Piast”, uważa, że Kresowianie mają rację, upominając się o zadośćuczynienie wyrządzonych im krzywd. Według niego prezydent Juszczenko nie zajął właściwego stanowiska w sprawie mordu Polaków na Podolu i Wołyniu. – Zbrodnia jest zbrodnią i przemilczenie tych wydarzeń jest próbą wypaczania prawdy historycznej – mówi „Rz”.

– Od kilkunastu lat działania w sprawie polsko-ukraińskiego pojednania zmierzają w dobrym kierunku. Ten proces jest ważniejszy od pikiet, które służą zbliżeniu naszych narodów – uważa z kolei poseł PiS Jarosław Stawiarski, który uczestniczył we wczorajszych uroczystościach.

[ramka] [srodtytul]Polska i Litwa [/srodtytul]

[b]Tak narodziła się polityczna potęga[/b]

1 lipca 1569 roku w Lublinie zawarto unię lubelską, umowę międzynarodową, która połączyła Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie. W odróżnieniu do poprzednich umów między tymi państwami, które łączyły kraje jedynie osobą władcy, była to unia realna. Od tej pory wspólne były także sejm obradujący w Warszawie (120 posłów koronnych i 48 litewskich), waluta, polityka zagraniczna i obronna oraz herb. Unia zachowywała odrębny skarb, urzędy oraz sądownictwo. Rzeczpospolita Obojga Narodów stała się europejską potęgą militarną i polityczną. W drugim co do wielkości kraju w Europie mieszkało wtedy ok. 8 mln ludzi wielu narodowości i wyznań. Jednak państwo, które miało być pomostem między Wschodem i Zachodem (tzw. przedmurzem chrześcijaństwa), zmagało się z wewnętrznymi konfliktami na tle narodowo-religijnym. Ustalenia unii lubelskiej zniosła Konstytucja 3 maja w 1791 roku.

[/ramka]

[ramka] [srodtytul]Opinia[/srodtytul]

[b]Myrosław Popowycz, politolog, szef Instytutu Filozofii w Kijowie[/b]

Wręczenie Wiktorowi Juszczence doktoratu honoris causa świadczy przede wszystkim o szacunku Polaków dla Ukrainy.

Mam nadzieję, że ukraińskiemu prezydentowi uda się dokonać bilansu dotychczasowych stosunków między oboma państwami i zająć wyraźne stanowisko wobec spraw, które są przedmiotem wspólnej dyskusji. Chodzi tu również o działalność formacji OUN – UPA. Przykro mi, że niektórzy Polacy zarzucają Juszczence sprzyjanie ukraińskiemu nacjonalizmowi. Jakiekolwiek protesty w tej sprawie godzą nie tylko w prezydenta, ale również w obopólną współpracę.

Sprawa OUN – UPA jest problemem zarówno historii, jak i współczesności. Dlatego wymaga szczególnego podejścia. Powinniśmy ujawnić prawdę, powiedzieć sobie nawzajem „przepraszam” i ostrzec przyszłe pokolenia przed podobną tragedią. Trzeba potępić zbrodnię na kobietach i dzieciach, należy jednakże pamiętać, iż prawem każdego narodu jest walka o niepodległość kraju. Dlatego kombatanci UPA mogą zasługiwać na taki status. Inaczej wygląda sprawa OUN, która odpowiada za skrajnie nacjonalistyczny kurs, w tym ludobójstwo na ukraińskiej ziemi.

Uważam, że rehabilitacja OUN, biorąc pod uwagę wołyńską tragedię, nie jest możliwa.