92. rocznica odzyskania niepodległości w telewizji publicznej

Transmisja głównych uroczystości z udziałem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego z placu Józefa Piłsudskiego w Warszawie rozpocznie się o godz. 11.40 (czwartek, TVP 1, TVP Info, TVP Historia oraz TVP Polonia). TVP 1 zaprosi widzów do specjalnie przygotowanego studia nieopodal Grobu Nieznanego Żołnierza. Gośćmi będą: profesor Wojciech Roszkowski, historyk, oraz profesor Janusz Cisek, dyrektor Muzeum Wojska Polskiego. Obaj przybliżą tło historycznych wydarzeń 1918 roku. Opowiedzą także o innych krajach, które wówczas uzyskały niepodległość, m.in. Finlandii, Estonii, Łotwie, Litwie, Austrii, Czechosłowacji.

[srodtytul]Archiwalne kadry i nagrania[/srodtytul]

Wiele rocznicowych programów proponuje w czwartek TVP Info w cyklu „Leksykon niepodległości” – poświęconym najważniejszym postaciom i faktom związanym z odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Historycy opowiadać w nim będą m.in. o Józefie Piłsudskim (godz. 11.00), Legionach (godz. 11.24), programie pokojowym prezydenta Wilsona, a zwłaszcza punkcie postulującym utworzenie niepodległego państwa polskiego (godz. 16.15).

Interesującą propozycją jest także dokument „Przystanek niepodległość” Zofii Kunert (TVP Info, godz. 11.05 i 2.25). Pokazuje najważniejsze działania zbrojne, wysiłki dyplomatyczne i organizacyjne, które doprowadziły do odbudowy państwa w listopadzie 1918 roku. Przypomina także, że 11 listopada jest nie tylko jedną z najważniejszych dat w historii Polski – jako dzień, w którym zwolniony z więzienia w Magdeburgu Piłsudski został naczelnikiem tworzącego się wojska polskiego. To także istotna cezura w historii świata, bo właśnie wtedy podpisany został rozejm w Compiegne, kończący I wojnę światową.

Z kolei film Zbigniewa Wawra „Biało-czerwona” (TVP Info, godz. 14.00 i 4.00) przypomina dzieje polskich formacji wojskowych, a także Ignacego Paderewskiego, premiera rządu polskiego, jako orędownika organizowania armii polskiej we Francji, negocjatora Polski na konferencji pokojowej w Wersalu.

Genezę i przebieg walki o niepodległość w latach 1914 – 1918 ukazuje dokument „Nad nami Orzeł Biały” (TVP Info, godz. 15.00 i 4.25), zrealizowany przez Tadeusza Kondrackiego i Zbigniewa Wawra. Autorzy sportretowali także ludzi najważniejszych dla sprawy, czyli Józefa Piłsudskiego, Ignacego Paderewskiego, Edwarda Śmigłego-Rydza, Józefa Hallera, Waleriana Czumę. Ciekawostką są archiwalia będące fragmentami filmów fabularnych o walkach niepodległościowych z lat 1914 – 1920.

Unikatowe nagranie głosu Marszałka usłyszeć zaś można w reportażu „Śladami Legionów” (TVP Info, godz. 23.17 i 4.50) Stanisława Klepackiego opowiadającym także o wydarzeniach 1918 roku, które rozegrały się na Podlasiu już po 11 listopada. O losach córki Ignacego Paderewskiego opowiada inscenizowany dokument Stefana Szlachtycza „Paderewskiego życie po życiu” (TVP Polonia, godz. 23.45). Wcześniej opisała ona swoje przeżycia związane z rozgrabianiem majątku ojca w książce „Tajemnica testamentu Paderewskiego”.

[srodtytul]Koncerty, defilady, kabarety[/srodtytul]

TVP Kultura proponuje na 11 listopada koncert „39/89 L.U.C. – Zrozumieć Polskę” (godz. 19.00). To widowisko muzyczne Łukasza Rostkowskiego, który zabierze widzów w podróż przez pół wieku walki z totalitaryzmami lat 1939 – 1989. Pozostałymi propozycjami kulturalnego kanału TVP są filmy dokumentalne. W „Połowach na rzece wspomnień. Józef Piłsudski, Ignacy Jan Paderewski” (godz. 9.55) Jerzy Waldorff przytacza wiele znakomitych anegdot o dwóch słynnych Polakach. „Rówieśnicy Niepodległości” Joanny Jaworskiej (TVP Kultura, godz. 11.40, TVP Info, godz. 23.40) to historia niepodległej Polski opowiadana z perspektywy przeżyć ludzi urodzonych w 1918 roku. Są wśród nich m.in.: Olgierda Kubicka, której matką chrzestną była Maria Piłsudska, Janina Pradyszczuk – skoligacona z rodem Dmowskich, Julia Zielińska, świadek zarówno przewrotu majowego, jak i pogrzebu marszałka Piłsudskiego w 1935 roku.

Kulisy realizacji pierwszego polskiego filmu fabularnego, realizowanego w technologii trójwymiarowej, odsłoni reportaż Hanny Polak „Bitwa Warszawska w 3D” (TVP Kultura, godz. 21.00). Znajdą się w nim wypowiedzi reżysera Jerzego Hoffmana i operatora Sławomira Idziaka oraz konstruktora specjalnych zestawów kamerowych Stanisława Kwiatkowskiego. Opowiedzą o nowatorskich rozwiązaniach technicznych zastosowanych w filmie. Swoimi refleksjami z planu podzielą się także aktorzy: Natasza Urbańska, Borys Szyc, Daniel Olbrychski i Bogusław Linda.

Tak jak w zeszłym roku, telewizja publiczna (TVP Info przez cały dzień, TVP Polonia w programie „Polska 24”) będzie relacjonowała przebieg wydarzeń w cyklu „Dotknij Niepodległości”: Defiladę Historyczną z udziałem grupy rekonstruktorów historycznych z okresu II Rzeczypospolitej, koncert muzyki Fryderyka Chopina oraz prezentację pojazdów wojskowych na parkingu przy rondzie Charles’a de Gaulle’a w Warszawie.