Wojna niezłomnych

Zrealizowany w 1986 r. obraz brytyjskiego reżysera (o francuskich i żydowskich korzeniach) dziewięć lat później znalazł się na watykańskiej liście filmów o szczególnych walorach religijnych. To wyróżnienie nie mogło być dla nikogo zaskoczeniem. Fabuła oparta jest wszak na historii jednej z licznych jezuickich misji, które w I połowie XVIII w. były dla tysięcy południowoamerykańskich Indian ostatnim schronieniem w obliczu coraz brutalniejszej ekspansji europejskich imperiów kolonialnych. Główny wątek filmu skonstruowany jest wokół duchowej metamorfozy kapitana Rodrigo Mendozy (w tej roli znakomity Robert De Niro), najemnika i łowcy niewolników, który w bolesnym procesie pokuty za zabicie przyrodniego brata przemienia się w oddanego obrońcę wspólnoty wierzących. Kolejny z pierwszoplanowych bohaterów, ojciec Gabriel (równie doskonały Jeremy Irons), jezuita i założyciel misji, to postać jeszcze dobitniej reprezentująca ideę ewangeliczną: pełen pokory misjonarz stanowi uosobienie chrześcijaństwa rozumianego jako umiłowanie bliźniego – każdego bliźniego – a nie jako uzasadnienie bezwzględnego zawłaszczania zamorskiego terytorium i eksterminacji jego mieszkańców. Odległym pierwowzorem tej postaci był działający na tym obszarze ponad 100 lat wcześniej niż jego filmowy „odpowiednik”, a więc na początku XVII wieku, ale także prowadzący działalność misyjną w imieniu jezuitów, Roque González de Santa Cruz, w 1988 r. kanonizowany przez Jana Pawła II.