Reklama

Hitler przestraszył się Brytyjczyków

Działania Hitlera miały na celu zniechęcenie mocarstw zachodnich do interwencji i przekonać je, że Polska jest skazana na klęskę - mówi dr Sławomir Dębski, politolog, historyk, dyrektor Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

Aktualizacja: 31.08.2019 22:38 Publikacja: 25.08.2019 15:08

Adolf Hitler wśród żołnierzy podczas walk o Warszawę.

Adolf Hitler wśród żołnierzy podczas walk o Warszawę.

Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Rzeczpospolita: 80 lat temu, 26 sierpnia 1939 r. Hitler zdecydował kiedy zaatakuje Polskę. Dlaczego wybrał akurat początek września?

Dr Sławomir Dębski: Rozkaz realizacji planu „Weiss” został wydany jeszcze w kwietniu, zatem do przeprowadzenia skutecznego ataku III Rzesza potrzebowała kilku miesięcy na przygotowania polityczne i wojskowe. Hitler chciał, aby wojna z Polską była wojną szybką i lokalną, którą rozstrzygnie po dwóch tygodniach. Aby do tego doprowadzić musiał zadbać o odpowiednią sytuację polityczną. Musimy pamiętać, że 15 marca 1939 r. złamał porozumienie monachijskie z września 1938 r. zajmując Pragę. To był ogromny cios dla brytyjskiego premiera Chamberlaina, który aby ratować własny rząd przed upadkiem udzielił Polsce i Rumunii gwarancji, zrywając z odwieczną brytyjska tradycją nie angażowania się politycznie w Europie Środkowej.

Jaka była odpowiedź Wielkiej Brytanii i Francji?

Paryż i Londyn próbowały powstrzymać Hitlera środkami politycznymi. Działania Hitlera miały na celu zniechęcenie mocarstw zachodnich do interwencji i przekonać je, że Polska jest skazana na klęskę. W odpowiedzi na to Paryż i Londyn starały się zbudować koalicję państw broniących pokoju, do którego zaprosiły ZSRR. Z kolei Stalin prowadził podwójną grę. Z jednej strony rozmawiał z Hitlerem, a z drugiej z państwami zachodnimi. Zażądał od Chamberlaina, aby jego gwarancje dla Polski dotyczyły tylko jej zachodnich granic.

Hitler miał gwarancje, że wojska ZSRR zaatakują Polskę?

Reklama
Reklama

W pakcie Ribbentrop-Mołotow nie ma żadnych postanowień na ten temat. W czasie spotkania na Kremlu Ribbentrop nie ukrywał, że sprawa Polski zostanie wkrótce przesądzona. Hitler liczył, że publiczne ogłoszenie paktu o nieagresji, czyli jawnej części paktu Ribbentrop-Mołotow zniechęci mocarstwa zachodnie do wykonania swoich zobowiązań wobec Polski. Z kolei 25 sierpnia został zawarty formalny układ sojuszniczy między Polską, a Wielką Brytanią. Wcześniej Wielka Brytania była związana tylko przez deklarację polityczną. To spowodowało nerwowość w Berlinie i zmianę planów III Rzeszy dotyczących ataku. Niemcy musieli uzyskać pewność, że Stalin dotrzyma swoich zobowiązań. Sami go ponownie zapewnili, że dotrzymają postanowień Paktu Ribbentrop-Mołotow. Dlatego datę ataku na Polskę przesunięto z 28 sierpnia na 1 września.

Obecnie Rosja stara się wybielić swoją historię przypominając, że przed paktem Ribbentrop-Mołotow było wiele innych porozumień, np. między Piłsudskim, a Hitlerem. Czy te argumenty są słuszne?

Oczywiście, że nie. Wszystkie wcześniejsze układy miały charakter jawny m.in. polsko-niemiecka deklaracja o niestosowaniu przemocy z 1934 r. Te porozumienia nie łamały prawa międzynarodowego. Nie dotyczyły suwerennych praw państw trzecich i były motywowane dążeniem do utrzymania pokoju. Propaganda rosyjska stara się udowodnić, że pakt Ribbentrop-Mołotow był zwykłym układem o nieagresji, lecz nie wspomina o tajnym protokole, który został dołączony do tego porozumienia. Był to układ agresywny i łamiący prawo międzynarodowe, który zakładał likwidację państw. Mamy tu do czynienia z manipulacją ze strony Rosji. Jest to stalinowska narracja. Myślę, że to ma związek z powrotem Rosji do agresywnej polityki, w której aneksja terytorium sąsiadów jest normą. Gruzja i Ukraina były pierwszymi ofiarami tej polityki.

Rozmawiał Łukasz Kochanowski

Historia
Artefakty z Auschwitz znów na aukcji w Niemczech. Polski rząd tym razem nie reaguje
Historia
Julia Boyd: Po wojnie nikt nie zapytał Niemców: „Co wyście sobie myśleli?”
Historia
W Kijowie upamiętniono Jerzego Giedroycia
Historia
Pamiątki Pierwszego Narodu wracają do Kanady. Papież Leon XIV zakończył podróż Franciszka
Historia
Wielkie Muzeum Egipskie otwarte dla zwiedzających. Po 20 latach budowy
Materiał Promocyjny
Działamy zgodnie z duchem zrównoważonego rozwoju
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama