Cywilizacja wyzysku

W całych dotychczasowych dziejach ludzkości zaszły tylko trzy istotne wydarzenia: opanowanie ognia, wynalezienie rolnictwa i rewolucja przemysłowa.

Publikacja: 29.09.2022 21:00

Wrzesień: zbiór wina (ilustracja z „Breviarium Grimani”, ok. 1515 r.)

Wrzesień: zbiór wina (ilustracja z „Breviarium Grimani”, ok. 1515 r.)

Foto: Bridgeman Images/Leemage/AFP

Opanowując ogień, rodzaj homo stał się, z ekologicznego punktu widzenia, drapieżnikiem szczytowym. Polował na wszystkie inne gatunki, żaden natomiast, poza ewentualnie innymi ludźmi, nie polował na niego. Termiczna obróbka pożywienia, uwalniając ze spożywanych posiłków znacznie więcej niż z surowizny kalorii, umożliwiła ewolucyjny wzrost mózgu, tworzenie zaawansowanych narzędzi, w tym „narzędzi drugiego rzędu” – narzędzi używanych do produkcji innych narzędzi, oraz zaskakująco wysublimowanych dzieł sztuki, w tym do dzisiaj zatykającego dech w piersiach malarstwa jaskiniowego. Ale i też na tym się to zatrzymało. Mimo swojej inteligencji łowcy-zbieracze nie mogli pozyskać z ekosystemu więcej niż kilka procent uwięzionej w nim energii słonecznej, czyli tzw. produkcji pierwotnej netto. W konsekwencji ich liczebność, tak samo jak liczebność wszystkich innych drapieżników, była regulowana przez równania znane w ekologii pod nazwą modelu Lotki-Volterry.

Pozostało jeszcze 94% artykułu

Tylko 99 zł za rok.
Czytaj o tym, co dla Ciebie ważne.

Sprawdzaj z nami, jak zmienia się świat i co dzieje się w kraju. Wydarzenia, społeczeństwo, ekonomia, historia i psychologia w jednym miejscu.
Historia świata
Argentyna: W piwnicy Sądu Najwyższego znaleziono 83 pudełka z zawartością z III Rzeszy
Historia świata
Co chcieli zrobić Niemcy w Teheranie?
Historia świata
Jak Sokrates został skazany na karę śmierci. Cykuta godna filozofa
historia filozofii
Sokrates i sofiści: pomieszanie słów
Historia świata
„Niewola awiniońska”. Jak papieże nie odwiedzali Rzymu