Niemiecka amnezja

Nasi zachodni sąsiedzi chwalą się, że są narodem skrupulatnym, kierującym się porządkiem i najlepiej zorganizowanym na świecie. To oczywiście mit, który łatwo obalić, sięgając po przykłady z przeszłości.

Skrupulatność i precyzja Niemców dziwnym trafem zanika także, kiedy dotyczy badań nad własną przeszłością. W przeddzień kolejnej rocznicy wybuchu II wojny światowej muszę znowu przypomnieć, że niemieckie podręczniki do historii są zaprzeczeniem tezy o tej narodowej skrupulatności. Po 1945 roku ich twórcy postanowili nie „zaśmiecać” głów niemieckich uczniów i studentów tak nieistotnymi sprawami jak „niemieckie ludobójstwo w Europie”. Stąd też przeciętny obywatel Republiki Federalnej Niemiec zapytany, co wie o historii II wojny światowej, odpowie, że było to dzieło nazistów, którzy siłowo przejęli władzę w Niemczech i wbrew woli większości społeczeństwa zbudowali system totalitarny. Ten sam przeciętny mieszkaniec kraju nad Renem powie, że owszem, w latach 1939–1945 było wiele zbrodni, ale dokonali ich owi mityczni naziści i to jedynie na Żydach i niemieckich demokratach. O tym, co działo się w okupowanej Polsce, Grecji, Norwegii czy Francji ten sam rozmówca wie niewiele lub nic. Być może w przypadku osoby o nieco poszerzonych horyzontach myślowych pojawi się w rozmowie nazwa Auschwitz i jako taka wiedza o powstaniu w Warszawie. Ale na pewno nie będzie jej chodziło o polski zryw niepodległościowy z sierpnia 1944 r., tylko o znacznie mniejszą, choć równie bohaterski i dobrze nagłośniony bunt w warszawskim getcie.