Na dnie Bałtyku spoczywa około 0,5 mln ton różnej amunicji, w tym około 40 tys. ton broni chemicznej, przy czym nie znalazła się tam w trakcie działań wojennych, ale już po zakończeniu wojny, na mocy traktatu poczdamskiego. Jednym z jego postanowień była demilitaryzacja Niemiec. W jej ramach należącą do Niemiec broń chemiczną przejęły europejskie państwa alianckie. Uporały się z problemem na miarę tamtych powojennych czasów, zatapiając tę broń… na dnie morza.
Najniebezpieczniejsze substancje bojowe
Broń chemiczna w Bałtyku to głównie bomby lotnicze i pociski artyleryjskie. Profesor Jacek Bełdowski z Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie, zajmujący się tym zagadnieniem, wyjaśnia: substancje, które zawierają bomby, to w 80 proc. iperyt siarkowy, a w 20 proc. różnego rodzaju związki oparte na oleju arsenowym, clark, adamsyt i luizyt, także drażniące i parzące, dla środowiska nawet groźniejsze od iperytu, gdyż nigdy nie rozłożą się do substancji całkowicie nieszkodliwych. Te substancje potrafią przepalić nawet gumowe rękawice.
Bomby, na które natknęli się naukowcy, głównie były już bombami korodującymi, a znajdujące się w nich związki chemiczne miały kontakt z morską wodą. Ale na taką broń trafiali też rybacy. Od czasu zatopienia broni takich sytuacji, kiedy do rybackich sieci trafiały fragmenty lub nawet całe bomby, było około 400. W kilku przypadkach doszło do poparzeń załogi.
Najniebezpieczniejszą substancją bojową jest tabun zaklasyfikowany jako broń masowego rażenia. „Rozszczelnienie się jednej stukilogramowej bomby z tabunem, tak jak to zostało policzone już w 2000 r., po prostu wysterylizowałoby 100 km2 morza, nawet jeśli głębokość morza miałaby w danym miejscu 100 metrów” – ostrzega prof. Bełdowski.
Broń chemiczna w Bałtyku pochodzi z II wojny światowej. I wciąż stanowi poważne zagrożenie
„Wyrażamy głębokie zaniepokojenie zagrożeniem, które wciąż stanowi broń chemiczna i konwencjonalna, zatopiona w Bałtyku po II wojnie światowej. To jedna z głównych przyczyn zanieczyszczeń Bałtyku, zarazem jedna z najbardziej niebezpiecznych, gdyż efekty ewentualnych wycieków wykraczają poza granice jednego państwa, a także zagrażają zdrowiu i bezpieczeństwu, niosąc za sobą konsekwencje gospodarcze, społeczne, zdrowotne i środowiskowe”– takie słowa europarlamentarzyści skierowali w marcu 2021 r. do przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen.
