Naukowcy odnaleźli zarys fundamentów komór gazowych w Treblince

Badacze coraz lepiej poznają topografię największego miejsca zagłady stworzonego przez Niemców na terenie okupowanej Polski.

Publikacja: 04.07.2024 04:30

Prace prowadzone na terenie dawnego niemieckiego obozu zagłady Treblinka II

Prace prowadzone na terenie dawnego niemieckiego obozu zagłady Treblinka II

Foto: Sebastian Różycki

Od początku tygodnia prowadzone są prace badawcze na terenie dawnego obozu zagłady Treblinka II, gdzie Niemcy zamordowali ponad 900 tysięcy Żydów. Naukowcy chcą mieć pewność, gdzie znajdował się budynek tzw. nowych komór gazowych.

Ustaliliśmy prawdopodobny obrys fundamentów  mówi „Rzeczpospolitej” dr inż. Sebastian Różycki z Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej, który kieruje tymi pracami.

Obiekt zlokalizowany jest pomiędzy pomnikiem ofiar obozu zagłady w Treblince a tzw. rusztem, czyli upamiętnieniem spopielonych zwłok. Zdaniem Różyckiego relikty komory gazowej znajdują się płytko.  Można wskazać pomieszczenia komór, a także prowadzący do nich korytarz  wyjaśnia.

Badania prowadzone były za pomocą georadaru, a fundamenty odkrywają właśnie archeolodzy. Działania te odbywają się pod nadzorem przedstawiciela Komisji Rabinicznej ds. Cmentarzy, która sprawuje nadzór nad grobami żydowskich ofiar Zagłady. Prace finansuje Ministerstwo Kultury.

Co już odkryli naukowcy na terenie dawnego obozu zagłady Treblinka II?

W poprzednim roku w innym miejscu obozu naukowcy odnaleźli pozostałości tzw. starych komór gazowych. Kilkanaście centymetrów pod powierzchnią natrafili na gruz betonowy oraz fragmenty terakoty w kolorze jasno- i ciemnopomarańczowym. W narożnikach budynku odnaleźli cegły ze stemplem „Włochy” oraz tzw. główkę ślepego prysznica.

Czytaj więcej

Róża Efraim nie umrze drugi raz. Warszawa przypomni sobie o Treblince

Wykryte anomalie geofizyczne pokazały wtedy prostokąt o długości 21 metrów i szerokości 14 metrów. Częściowo pokrywały się one z badaniami, które w 2014 r. prowadziła na tym terenie brytyjska grupa badaczy pod kierunkiem archeolog sądowej dr Caroline Sturdy Colls ze Staffordshire University. Odkryła ona wtedy kafelki ze znakiem firmowym przedsiębiorstwa Dziewulski i Lange. Podobne kafelki znalezione zostały także w trakcie badań prowadzonych w lipcu 2023 r. Miejsce odnalezione przez naukowców zostało oznaczone czterema głazami narzutowymi.

W poprzednich latach naukowcy z Politechniki Warszawskiej skorygowali granice obozu Treblinka II na podstawie analizy zdjęć lotniczych (m.in. z lat 1944 i 1958, znajdujących się w archiwach amerykańskich i w Edynburgu), map i kwerendy w archiwach. Stwierdzili, że granice dzisiejszego miejsca pamięci nie pokrywają się z rzeczywistymi granicami obozu. Nie obejmują miejsca, gdzie znajdowały się baraki strażników. Z ich wyliczeń wynika, że powierzchnia obozu liczona na podstawie granicy zewnętrznej wynosi 15,85 hektara.

Na terenie muzeum w Treblince powstanie pawilon muzealny

Obok byłego obozu zagłady w Treblince planowana jest budowa pawilonu muzealnego, ekspozycję stałą stworzą naukowcy Żydowskiego Instytutu Historycznego. Nowy pawilon ma powstać do 2026 r., tuż obok istniejących zabudowań. Inwestycja ta zostanie sfinansowana przez Ministerstwo Kultury oraz samorząd województwa mazowieckiego, które prowadzą tą placówkę. Koszt budowy obiektu został oszacowany na 45 mln zł.

Czytaj więcej

W Treblince powstanie mur pamięci

W części ekspozycyjnej budynku prócz wystawy stałej i czasowej znajdzie się sala, w której prezentowane będą rzeźby Samuela Willenberga, uczestnika buntu więźniów z 2 sierpnia 1943 r. Budynek zaprojektowany przez pracownię Bujnowski Architekci będzie miał 1800 mkw. powierzchni użytkowej, a wystawa stała ma mieć powierzchnię 500 mkw. Będzie miał dwie kondygnacje, w tym jedną podziemną. W budynku znajdzie się m.in. wielofunkcyjna sala dla 100 osób oraz trzy sale edukacyjne, miejsce do modlitwy, pomieszczenia biurowe oraz archiwum i biblioteka, a także magazyny. Powstanie też mur pamięci, na którym zostaną umieszczone nazwiska ok. 130 tys. ofiar.

W czerwcu zgodnie z zaleceniem Ministerstwa Kultury została zamknięta znajdująca się na terenie muzeum tzw. czarna droga, ze względu na to, że zbudowano ją z fragmentów macew.

Od początku tygodnia prowadzone są prace badawcze na terenie dawnego obozu zagłady Treblinka II, gdzie Niemcy zamordowali ponad 900 tysięcy Żydów. Naukowcy chcą mieć pewność, gdzie znajdował się budynek tzw. nowych komór gazowych.

Ustaliliśmy prawdopodobny obrys fundamentów  mówi „Rzeczpospolitej” dr inż. Sebastian Różycki z Wydziału Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej, który kieruje tymi pracami.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia świata
Jak kawaleria SS pacyfikowała powstanie w getcie warszawskim
Materiał Promocyjny
Dodatkowe korzyści dla nowych klientów banku poza ofertą promocyjną?
Historia Polski
Tajemnice obozu śmierci w Treblince
Historia Polski
Władysław Szpilman, bohater „Pianisty” Romana Polańskiego. Życie jako kontrapunkt
Historia Polski
Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego – pretorianie Bieruta
Materiał Promocyjny
Lidl Polska: dbamy o to, aby traktować wszystkich klientów równo
Historia Polski
Paweł Łepkowski: Pamiętamy o niemieckim ludobójstwie!