Dlaczego na Podkarpaciu pamiętają o Włodzimierzu Dzieduszyckim

Dwieście lat temu urodził się Włodzimierz Dzieduszycki. Na Podkarpaciu to rok poświęcony tej postaci. Dlaczego w tym regionie Polski to tak ważna postać?

Publikacja: 19.06.2025 08:43

Popiersie Włodzimierza Dzieduszyckiego.

Popiersie Włodzimierza Dzieduszyckiego.

Foto: dzieduszyccy.pl

22 czerwca roku przypada 200. rocznica urodzin Włodzimierza Dzieduszyckiego (1825-1899)  – przyrodnika, muzealnika, mecenasa, promotora szkolnictwa, przemysłu domowego i sztuki ludowej. Sejmik Województwa Podkarpackiego ustanowił rok 2025 Rokiem Włodzimierza Dzieduszyckiego.

Uroczystości w Zarzeczu na Podkarpaciu

Uroczystości planowane są głównie w Zarzeczu, gdzie znajduje się Muzeum im. Dzieduszyckich. W niedzielę o godz. 10.15 odbędzie się msza święta w Kościele pw. św. Michała Archanioła, a o godz. 11.45 odsłonięty zostanie mural poświęcony Włodzimierzowi Dzieduszyckiemu (ul. Ks. S. Gajeckiego 4F w Zarzeczu). Jak informuje nas Melania Dzieduszycka, sekretarz Związku Rodowego Dzieduszyckich herbu Sas mural przygotował duet artystyczny Czary-Mury  –Marek Grela i Marta Piróg-Helińska. Na muralu znalazł się, obok wizerunku Dzieduszyckiego, słowik jako symbol kreatywności, dzika gęś nawiązująca do ornitologii oraz kilim z wzorami huculskimi przypominający o jego zamiłowaniu do kultury ludowej. Na ścianie znajduje się również obraz przedstawiający gmach Sejmu Krajowego we Lwowie, w którym Dzieduszycki pełnił funkcję posła i marszałka. Mural będzie zdobił ścianę południową bloku mieszkalnego.

Czytaj więcej

Muzeum Dzieduszyckich w pałacu w Zarzeczu

O godz. 13 muzeum otrzyma reprint Statutu Ordynacji Dzieduszyckich. Dokument ten, podpisany przez Włodzimierza Dzieduszyckiego 29 kwietnia 1891 r., regulował funkcjonowanie utworzonej przez niego ordynacji poturzycko-zarzeckiej, której głównym celem było finansowanie działalności Muzeum imienia Dzieduszyckich we Lwowie.

O godz. 21 na terenie zespołu pałacowo-parkowego odbędzie się inscenizacja historyczna z udziałem rekonstruktorów „Czerwony Żupan - życie i działalność hrabiego Włodzimierza Dzieduszyckiego”. Tytuł inscenizacji nawiązuje do charakterystycznego czerwonego żupana, który Dzieduszycki nosił od 1861 roku jako przywiązania do polskiej tradycji.

23 czerwca o godz. 10 wręczone zostaną nagrody w konkursie historyczno-przyrodniczym im. Włodzimierza Dzieduszyckiego w Pałacu Dzieduszyckich w Zarzeczu. W konkursie, którego tematem były ptaki, wzięło udział 274 uczniów z Podkarpacia i obwodu lwowskiego, którzy nadesłali prace w trzech kategoriach: plastycznej, fotograficznej i eseistycznej.

Kim był Włodzimierz Dzieduszycki

Włodzimierz Dzieduszycki urodził się 22 czerwca 1825 r. w Jaryszowie na Podolu w rodzinie ziemiańskiej. Był synem Józefa Kalasantego i Pauliny z Działyńskich. Był ornitologiem i autorem dzieła „Spis ptaków okolicy Krystynopola i Sokala nad Bugiem”. Utworzył przyrodnicze Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie, które we wrześniu 1880 roku przy okazji wizyty Franciszka Józefa I w Galicji ofiarował na cele publiczne. Utworzył też pierwszy na ziemiach polskich rezerwat przyrody  – Pamiątkę Pieniacką. Obejmował on ok. 22 ha starego bukowego lasu w okolicach Złoczowa. Promował rozwój rzemiosła, zakładał szkoły (m.in. garncarskie), organizował wystawy promujące sztukę ludową. W 1858 r. udostępnił Bibliotekę Poturzycką czytelnikom – z jej zasobów korzystała młodzież, ludzie nauki i literaci.

Podczas powstania styczniowego wspierał działania konspiracyjne a także  twórców m.in. Artura Grottgera, Juliusza Kossaka, Adama Chmielowskiego. Kolekcjonował dzieła wybitnych artystów, m.in. Artura Grottgera, Jana Matejki, Franciszka Tepy.  W 1894 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Lwowskiego. Był posłem i marszałkiem galicyjskiego Sejmu Krajowego, a także członkiem Izby Panów w Wiedniu. Zmarł 18 września 1899 roku w Poturzycy. Został pochowany w rodzinnej krypcie pod kościołem pw. św. Michała Archanioła w Zarzeczu.

Czytaj więcej

Biały kruk odkryty po 500 latach. Nie było pewne czy istnieje

23 grudnia 2024 r. Sejmik Województwa Podkarpackiego zdecydował, że rok 2025 został ustanowiony Rokiem Włodzimierza Dzieduszyckiego.

Związek Rodowy Dzieduszyckich herbu Sas odnawia zabytki w Ukrainie

Warto przypomnieć, że Związek Rodowy Dzieduszyckich herbu Sas odnawia zabytki związanych z polskim dziedzictwem, które znajdują na terenie Ukrainy, która jest objęta działaniami wojennymi. Prowadzi m.in. prace w zamku w Podhorcach, który powstał w pierwszej połowie XVII wieku dla hetmana Stanisława Koniecpolskiego.  – Celem naszego projektu jest uratowanie ściany północno-wschodniego alkierza zamku w Podhorcach, który uchodził za jeden z piękniejszych obiektów pałacowych będących rezydencją królewską, nazywany kiedyś Wersalem wschodu - poinformowała „Rzeczpospolitą” w lutym Melania Dzieduszycka. Przeprowadzi on także prace konserwatorskie w kościele Wszystkich Świętych we Lwowie. Realizuje też projekt konserwatorski książek z Biblioteki Poturzyckiej, która została założona na początku XIX wieku przez Józefa Kalasantego Dzieduszyckiego. Biblioteka liczyła ponad 50 tysięcy rękopisów m.in. Juliusza Słowackiego, Jana Długosza.

22 czerwca roku przypada 200. rocznica urodzin Włodzimierza Dzieduszyckiego (1825-1899)  – przyrodnika, muzealnika, mecenasa, promotora szkolnictwa, przemysłu domowego i sztuki ludowej. Sejmik Województwa Podkarpackiego ustanowił rok 2025 Rokiem Włodzimierza Dzieduszyckiego.

Uroczystości w Zarzeczu na Podkarpaciu

Pozostało jeszcze 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia
Czy cmentarz Stara Rossa w Wilnie jest zaniedbany? Planowane są prace
Dyplomacja
Zwrot zrabowanych dzieł sztuki idzie jak po grudzie
Polityka
Ukraina: Jakie zabytki odnawiają Polacy z budżetu ministerstwa kultury?
Historia
Tajemnica pudła o sygnaturze Dep. 39
Materiał Promocyjny
Bank Pekao nagrodzony w konkursie The Drum Awards for Marketing EMEA za działania w Fortnite
Historia Polski
Pierwszy transport do piekła