Reklama
Rozwiń
Reklama

Te zakonnice uratowały setki żydowskich dzieci

Nowe muzeum w Warszawie przypomni historię ratowania żydowskich dzieci przez Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi.

Aktualizacja: 08.08.2018 22:37 Publikacja: 08.08.2018 18:55

Grupa dzieci na podwórku jednego z domów w krakowskim getcie.

Grupa dzieci na podwórku jednego z domów w krakowskim getcie.

Foto: narodowe archiwum cyfrowe

Lea Balint dziś mieszka koło Jerozolimy, ale w czasie wojny nosiła nazwisko Alina Herla i znalazła się wśród 15 żydowskich dzieci, które trafiły do domu sierot w Brwinowie. Był on prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi.

– Trzy razy siostry ocaliły mi życie – wspomina Balint. – Raz, gdy przyjęły mnie do swego zakładu, drugi, gdy w trakcie rewizji gestapo siostra wsadziła mnie do kosza z sianem, na którym stały jajka. Niemcy chcieli go zabrać, siostra musiała się z nimi szarpać, aby go nie oddać – opowiada. Po raz trzeci, gdy w czasie Powstania Warszawskiego siostra zakonna na rękach zaniosła chorą dziewczynkę do odległego punktu sanitarnego.

Pani Lea przyjechała do Warszawy na uroczystość związaną z upamiętnieniem 50. rocznicy śmierci siostry Matyldy Getter, która była przełożoną zakonu. – W czasie wojny dzięki niej zostało uratowanych co najmniej 750 żydowskich dzieci, tak wynika z warszawskiego archiwum, ale nie jest to liczba zamknięta, bo ciągle zgłaszają się do nas osoby ocalone – mówi „Rzeczpospolitej" siostra Janina Kierstan, przełożona generalna zgromadzenia.

Z kolei siostra dr Teresa Antonietta Frącek dodaje, że pomoc doraźną otrzymało co najmniej drugie tyle potrzebujących Żydów. Przypomina ona słowa Ireny Sendler, która zapytała siostrę Matyldę Getter, ile dzieci uratowały w czasie wojny. – Usłyszała wtedy, że 2,5 tys. – dodaje siostra Antonietta.

Nowa placówka muzealna powstanie przy domu prowincjalnym Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi na Hożej 53, gdzie w czasie wojny ukrywane były żydowskie dzieci i dorośli. W grupie tej były dzieci wyprowadzone z getta, m.in. przez Irenę Sendlerową. Były one od razu przenoszone do licznych domów zakonnych. Niekiedy w czasie podróży były przebierane, m.in. w sutanny, habity. Wyrabiano im też nowe dokumenty.

Reklama
Reklama

Franciszkanki Rodziny Maryi zamierzają teraz zbudować muzeum, w którym znajdzie się wystawa stała poświęcona tej mało znanej historii. Znajdą się tam również sala konferencyjna i biblioteka. Placówka będzie ogólnodostępna. Zgromadzenie podjęło już pierwsze kroki związane z uzyskaniem pozwoleń na budowę. Gotowy jest wstępny projekt muzeum. Placówka może być gotowa za dwa–trzy lata, ale zależy to jednak od finansów. Zgromadzenie szuka sponsorów.

Z danych zgromadzenia wynika, że ponad 100 sióstr brało udział w ratowaniu dzieci żydowskich. Część z zakonnic została odznaczona medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Szczególną postacią była przełożona prowincjalna matka Matylda Getter. Przed wojną założyła ponad 20 placówek opiekuńczych i edukacyjnych. W 1936 r. została wybrana przełożoną warszawskiej prowincji zgromadzenia.

W czasie wojny w domu prowincjalnym na Hożej zakonnice prowadziły punkt sanitarny i kuchnię dla najbiedniejszych, a w czasie Powstania Warszawskiego – szpital. W 1985 r. matka Getter została pośmiertnie odznaczona medalem i tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.

W środę na Starych Powązkach odsłonięto tablicę nagrobną poświęconą matce Matyldzie.

– Musimy głośno opowiedzieć tę historię i pokazać ludzi, którzy w czasach II wojny światowej pomagali ludności żydowskiej. Matka Matylda Getter powinna być symbolem tej pomocy, obok Ireny Sendlerowej, rodziny Ulmów – uważa dr Jarosław Szarek, prezes IPN.

Reklama
Reklama

Już teraz na dziedzińcu budynku należącego do zgromadzenia można oglądać wystawę poświęconą Matyldzie Getter i jej współpracowniczkom.

Historia
Wielkie Muzeum Egipskie otwarte dla zwiedzających. Po 20 latach budowy
Historia
Kongres Przyszłości Narodowej
Historia
Prawdziwa historia agentki Krystyny Skarbek. Nie była polską agentką
Historia
Niezależne Zrzeszenie Studentów świętuje 45. rocznicę powstania
Materiał Promocyjny
Manager w erze AI – strategia, narzędzia, kompetencje AI
Historia
Którędy Niemcy prowadzili Żydów na śmierć w Treblince
Materiał Promocyjny
eSIM w podróży: łatwy dostęp do internetu za granicą, bez opłat roamingowych
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama